جنگلات در افغانستان

قوریه جنگلی:
انتخاب موقعیت قوریه: برای تربیه نهالهای جنگلی منطقه ای که از هر نقطه نظر با خواص محیطی و اوصاف بیولوجیکی آنها مطابقت داشته باشد، ضروری می باشد. پس برای انتخاب موقعیت قوریه باید نوع زمین، نشیب، و میدان ساحه ساحه ، ارتفاع از سطح بحر ، منزل مآمور فنی ، نزدیکی ساحه قوریه به زمین های زراعتی ، درختان اطراف ساحه ، موجودیت آب خطرات برودت، موجودیت و امکانات احداث سرکها و غیره مد نظر گرفته شوند. در اراضی هموار در یافت یک ساحه مناسب برای احداث قوریه جنگلی خیلی آسان بوده، و لی در اراضی مرتفع و نشیب دار به سهولت امکان پذیر نمی باشد.
1. نوع زمین
تربیه و تولید نهال های رشید و نیرومند صرف در بین زمین های قوی و غنی از مواد غذایی امکان پذیر می گردد. زمین های قوی و غنی از مواد غذایی آن نوع زمین های را می گویند که برای رشد و نموی نهال ها دارای مواد ضروری مانند اب ، هوا ، عکس العمل مناسب خاک(PH ) و میکرو ار گانیزم ها می باشد زمین های سخت و رسی و هم چنان اراضی ریگی برای احداث یک قوریه جنگلی غیرمناسب می باشد. د رحالیکه اگر زمین های مناسب تری که در اختیار نباشد ، بین انواع زمین های متذکره باید نوع ریگی را انتخاب نمود ، زیرا این نوع زمین ها به سهولت بهبود یافته ، زود تر به یک حالت مساعد تری دراورده می شود.
در صورت موجودیت زمین های خوب ، بهتر است زمین های نمه ریگی انتخاب گردد عکس العمل خاک یعنی PH خاک نیز در این مورد اهمیت فراوان دارد ، تثبیت گردیده است که برای سوزنی برگان د رحدود 5.5 تا 5 برای پهن برگان 6.5 تا 5.5 و انواع چنار ها در حدود 7تا 6.5 بهترین PH خاک را تمثیل می نماید. با آنهم بهتر است د رمود رانواع مختلفه نهال ها PH های زیل رعایت گردد.
برای انواع نهال های کاج سفید(Pinus silvestris) ، نشتر (Pinus wallichiana ) ، لارچ اروپای (larix decidua) ، و بلوط ترخ(Quercus robra) ، PH 4-5 .
برای نهال های سرب (Picea smithiana) بجور (Abies alba) و ریمه Betula alba)) ، PH 4.5 – 5.5.
برای نهال راش (Fagus silvatica) ، PH 5 – 6.
و برای سیاچوب (Acer negonda) ، چنار (Pupulus nigra) ، پشه خانه (Ulmus Montana) َ، PH 5.5 – 6.5 .
عمق زمین قوریه باید لا اقل از 40 – 50 سانتمتر اندازه گردیده و تا جایی که میسر باشد به نوعیت (ریگ – گل و گل و ریگ ) ترجیح داده شود.

1. سمت و شکل ساحه قوریه:
به منظور تاسس قوریه اشجار جنگلی ساحه که داری نشیب نسبتاً هموار باشد. مساعد تر است. سمت قوریه حسب مشخصات محیطی و اختلاف نسبتهای اقلیمی به نحو مختلف انتخاب می گردد. و در سطوح مرتفع سمت جنوب آن از همه سمتها مساعد تراست. چه در مناطق هموار و کم ارتفاع که داری بارندگی قلیل سالانه هستند، باید سمت شمال را که حایز میلان کمتر باشد، انتخاب نمود. از انتخاب سمتهای شرقی که تحت تاثیر تابش مستقیم اشعه آفتاب د رحوالی ظهر و فراستهای شبانه قرار دارند. جدا خود داری گردد. برای اینکه جریان و اخراج هوای سرد از ساحه قوریه امکان پذیر گردد باید ساحه قوریه دارای میل معتدل باشد. به ارتباط این موضوع د رحالی که اگر در قسمت پایین قوریه درختان رسیده موجود باشند، باید به ارتفاع 1.5- 2 مترشاخه بری گردد. هکذا در هر 10 -15 متر درختان متذکره باید یک جاده فراست به عرض یک متر احداث گردیده از طریق آن جریان هوای سرد به حارج راهنمای گردد.
2. ارتفاع زمین
ارتفاعات بلندی که فصل بهار نسبتا کوتاه دارند، برای احداث یک قوریه جنگلی غیر مساعد می باشد. می گویند نهالهایی که درقسمت پایین و هموار زمین تبیه شده نمی تواند در ارتفاعات بلند توافق محیطی داشته، به رشد و نموی و خویش ادامه دهند. این نوع قضاوت و مفکوره را می توان رد نمود، زیرا تخمی که از درختان سطوح مرتفع جمع آوری گردیده و در اراضی هموار و پایین تربیه گرفته شده باشند. د رسطوح مرتفع توافق محیطی داشته ، به رشد و نموی خویش ادامه می دهند. چه د رحالی که اگر تخم از جمعیتهایی که د راراضی هموار و پایین زمین می رویند جمع آوری گردیده و در سطوح مرتفع تربیه گردند، در عین ارتفاع توافق محیطی نداشته ، تحت تاثیر اختلافات محیطی و اقلیمی تدریجاً محو و نابود می شود. ازین موضوع چنین نتیجه گیری می شود که مسئله توافق زیست و انواع مختلفه درختان وا بسته به جای تبیه آنها نبوده، بلکه منَشاء و مبداء تخمی که درآن تولید نهال صورت می گیرد حایز اهمیت می باشد.
نقص هعمده قوریه ها که در اراضی هموار وپایین زمین برای احداث جنگلهای کوهستانی تاسیس می گردد، این است که نهال ها دراین نوع ساحات زودتر آغاز به پندک و جوانه زدن نموده و در حالی از قوریه کشیده که سطوح مرتفع و کوهها از برف پوشیده می باشند. در این نوع موارد لازم می افتد که نهالها از قوریه کشیده شده الی مساعدت هوا (درسطوح مرتفع) د رخاک ذخیره گردند.
3. موقعیت قوریه
قوریه باید در جای موقعیت داشته باشد که نهال های حاصله به زودترین فبصت ترانسپورت گردیده و سریعا بازگشت گردد. مرکزیت قوریه صرف وقتی مناسب است که اطراف آن ذریعه جاده های ترانسپورتی احاطه شده و به سرک عمومی وصل شده باشند. منزل مامور مسئول در نواحی قریب و یا در داخل خود قوریه یکی از شرایط ضروری دیگری است که باید در هنگام موقعیت قوریه مد نظر گرفته شود. موجودیت منزل مامور مسئول در نواحی قریب قوریه به منظوری پیش بینی می گردد که در مواقع فراستهای بهاری پیوسته در ساحه قوریه بوده و برای جلوگیری از صدمات آن ( هموار کردن لحاف های پوشش فیر نمودن کارتوسهای محافظوی ، به کار انداختن دستگاه های باران مصنوعی و غیره.....) تدابیر لازمه را اتخاذ نماید. تعقیب اخبار جوی از نیز یکی از وظایف مامور مسئول بوده ، طوری که از طریق آن در مواقع وضع ناگوار جوی اقدامات لازم به عمل آرد. د رقوریه های دایمی و مرکزی موجودیت یک رادیوی بطری دار ضروری می باشد.
4. اطراف ساحه قوریه
در حالیکه اگر سمتها ی شرقی ، جنوب و غرب قوریه به وسیله درختان رسیده، احاطه شده باشد، خیلی مفید می باشد، زیرا در صورت آن نه تنها یک اقلیم مساعد محیط جنگل فراهم آمده ، بلکه جای سایه داری برای ذخیره نمودن نهال ها میسر می گردد.سمت شمال قوریه حتی الامکان باید آزاد گذاشته شود، زیرا در صورت موجودیت درختان بزرگ اشعه آفتاب واپس به ساحه قوریه منعکس گردیده ، نوجستهای کوچک را متضرر می نمایند. جمعیت درختان بزرگ اطراف قوریه باید به فاصله ای از ساحه قوریه قرار داشته باشند که چکک آب باران از برگهای آن به خارج از ساحه قوریه ریخته و نتوانند که نو جستهای کوچک و تخمهای بذری را متضرر و متاثیر سازند. جمعیتهای درختانی که اگر در قسمتهای جنوب ، شرق و غرب قوریه قرار داشته باشند ، روی یک تعداد بسترهای بذری سایه نموده و از این طریق به رشد و نموی تخمهای بذری و نهالهای بازکاشت شده اشجار سایه پسند کمک می کند.
قوریه های که به شکل مربع احداث می گردند، ضرورت به یک مقدار کمتر سم خاردار (حصار) داشته ، از نقطه نظر اجراآت و سازماندهی کار اقتصادی تر می باشند. از اینجاست که به شکل مربع یک قوریه ترجیح می دهند. قوریه های جنگلی را نباید در نزدیکی اراضی زراعتی احداث نمود زیرا دراین صورت خطر ازدیاد علفهای هرزه و مهاجرت موشها به ساحه قوریه افزایش می یابد.در حالیکه اگر احداث قوریه در نواحی قریب اراضی زراعتی حتمی باشد،باید توجه نمود که سوزنی برگ(سرپ) که از طرف بایین کمی عریض و به جهت بالا کم عرض ترتیب گردد، نتیجه بهتر می دهد. این نوع حصار نباتی حایز برتریهای متعددی بوده که از همه اولتر ممانعت آن از صدمات بادهای تند و انتقال تخم علفهای هرزه قابل تذکر می باشد قوریه های که در اراضی نشیب داراحداث می گردند باید قسمت پایین آن به وسیله حصارنباتی احاطه نگردیده ، آزاد گذاشته شود، د رغیر این صورت مانعی را در برابر جریان سرد هوا فراهم آورده ، نوجستهای کوچک را متضرر می سازد.
5. آب قوریه
موجودیت آب که امکان حریان آن به ساحه قوریه میسرباشد، د رموارد انتخاب موقعیت قوریه رشد ضروری است. هنگامی که اگر فشار آب لااقل در حدود5/3 اتموسفیر باشد
شکل 1-2 دستگاه بارن مصنوعی





شکل 2-2 چاه عمیق در قسمت بالای قوریه




شکل 3-2 محل ذخیره آب باران از جام قوریه

نصب یک دستگاه مستقل باران به سهولت امکان پذیر می گردد شکل 1 -2 در حالی که اگر امکان آب جاری به ساحه قوریه میسر نباشد، حفر یک حلقه چاه به عمق آبهای تحت الارضی در قسمت بالایی قوریه لازم می باشد شکل 2-2 علاوتاً ذخیره آب برف و باران که از کلبه رهایش کارگران و ساختمانهای قوریه به زمین می ریزد، در بین بیرل و یا مخزنهای اساسی به ضرفیت آب قوریه کمک می نماید شکل 3-2 در این صورت ذخیره 8 متر مکعب آب برای قوریه های کوچک کاملاً کفایت می نماید. قابل یاداوری است که مسئله کمبود و یا قلت آب به این مفهوم نیست که قوریه در خندقها و فرورفتیگیهای زمین احداث گردد، تطبیق کودها و نرم ساختن ساحه قوریه به منظور رطوبت نیز خیلی مفید می باشد.

قوریه های دایمی و موقتی
قوریه های دایمی آن نوع قوریه های را می گویند که چندین قرن به منظور تربیه وتولید نهالهای مودر استفاده قرار می گیرند، چه قوریه های موقتی آنهایی را می گویند که برای مدت کوتاه به منظور جنگل کاری یک ساحه معین تاسیس گردیده و باالاخره از بین می روند.
1. قوریه های دایمی
برتری این نوع قوریه ها این است که به وسیله حصار سیمی و در وازه های مستحکم دخولی و خروجی تجهیز گردیده، هموارکاری و تنظیم ساحه َآن به طرز و میتودهای لاز صورت می گیرد دربین این نوع قوریه ها معمولاً کلبه های رهایش کارگران و منزل مامور مسئول موجود بوده، درداخل و اطراف آن سرک های ترانسپورتی احداث می شود. علاوه برآن این نوع قوریه ها دارای محل ذخیره نهالها بوده عملیات قوریه داری به نح. اقتصادی اجرا می شود.
نقص عمده این نوع قوریه ها این است که تجهیزات تعمیراتی و ساختمانی آن فوق العاده قیمت تمام می شود. علاوه برآن نسبت اینکه به طور مدارم تحت استفاده قرار می گیرند از مثمریت خاک آن تدریجاً کاسته می شود. بعضاً از اثر
تطبیق نادرست کود های مصنوعی ، خاک آن نیز تخریب گردیده ، زمینه را برای ایجاد امراض قارچی و حیوانی مهیا می سازد.
2. قوریه های موقتی
این نوع قوریه ها بالای زمینهای تازه وسالم احداث گردیده، از طریق آنها امکان تربیه و تولید نهالهای قوی و نیرومند امکان پذیر می گردد. قوریه های موقتی معمولاً در نواحی قریب ساحاتی که دران احداث جنگل پیش بینی می شود، تاسیس گردیده، وسیلتاً از مصارف گزاف ترانسپورتی جلوگیری می شود.
نقص قوریه های موقتی این است که نهالهای مولده آنها نسبتاً گران تمام می شود.

طرز احداث قوریه
1. آماده ساختن بسترهای بذر
قبل از اینکه یک قوریه جنگلی احداث می گردد. باید مواد غیر مقتضی مانند ریشه ها، کتده های درختان، سنگهای بزرگ و کوچک و غیره در ان جمع آوری گردیده واز ساحه قوریه خارج گردند .بهترین طرزی که برای کشیدن درختان بزرگ (در حالی که اگر در ساحه قوریه موجود باشند )همراه با ریشه های انها مورد استفاده گذاشته می شود ،همانا استعمال تراکتور های ثفیل بوده ،طوری که نخست چهار طرف انها کنده شده ،ریشه های اطرافی انها قطع وتنه ها به ارتفاع 4-6 متر ذریعه کبیل های قوی بسته گردیده ،از زمین کشیده می شوند. هموار کاری وتقسیمات ساحه قوریه به بستر های بذری حسب پلان قوریه داری وشکل طبیعی خود ساحه عملی می گردد .برای اینکه از مهاجرت موشها وحشرات مضره به ساحه قوریه جلوگیری گردد باید اطراف قوریه ذریعه یک جوی کوچک که حائز دیوار های عمودی باشد ،احاطه گردد.
2.تقسیمات ساحه قوریه
تقسیمات ساحه قوریه به بستر های بذری وابسته به فورم و شکل طبیعی ان می باشد .قوریه های جنگلی ای که دارای اشکال هندسی مستطیل ویا مربع باشند ، خیلی مساعدتراند . درحالی که اگر شکل قوریه مستطیل باشد ،باید ذریعه سرکی که 5/2متر عریض باشد به دوحصه مساوی تقسیم گردد .در صورتی که سرک مذکور به جاده ای عمومی وصل شود ،برای حمل ونقل کودهای حیوانی ،کمپوست ،برگ ،کودهای مصنوعی ،ترانسپورت نهال ها وغیره خیلی مساعد می شود . برای اینکه میتودهای قوریه داری تطبیق گردیده وطرز عملیات قوریه داری به نحوی اقتصادی اجرا کردد،بستر های بذری باید طویلتر باشند .قاعده عمومی این است که طول بستر های بذری را در حدود 20-30 متر وعرض انها را در حدود 10-20 متر رعایت می نمایند . بستر های بذری ای که به این ترتیب احداث می شود دارای برتری های متعدد بوده طوری که از من جمله اقتصادی ساختن تعاملات قوریه داری آن قابل ذکر می باشد بستر های بذری باید بوسیله لوحه های مستحکم تجهیز گردیده هرکدام آن به اساس سلسله مراتب نمره بندی شوند.
3. هموار کاری ساحه
به منظور هموار کاری ساحه قوریه لازم است، بسترهای یذر(کردها) د رفصل خزان قلبه گردیده و در اوایل بهار ماله گردند. برای اینکه از سرازیر شدن قشرمرده زمین به جای قشر زنده آن جلوگیری شده باشد، باید از قلبه کردن خیلی عمیق خود داری گردد. بعد از اینکه بستر های بذری ماله گردیدند، ذریعه پنجه های آهنی تکراراً سرازیر گردیده، آماده بذر می شوند.
1. حصار قوریه
قوریه های دایمی ویا مرکزی ای که مدتها زیادی مورد استفاده گذاشته می شوند، باید به وسیله یک حصار سمی احاطه گردند، پایه های چوبی ای که به منظور استحکام حصار مذکور مورد استفاده قرار داده می شوند، معولاً از اشجار (کاج سفیدPinus silestris، لارچ اروپایی – Larix s decidua ، نشترPica smithiana ، بجور – Abies spectabilis ) تهیه می گردند.
پایه های چوبی باید قبل از استعمال آنها پوست گردیده و تا زمانی خشک شوند که دربین چوب آنها درزهای متعدد بودجو آیند. متعاقباً ذریعه محلول کاربولینومKarbolinum و هوردایت Hordaeit باید طوری مالش داده شوند که محلول مذکور داخل درز های متذکره گردد. پایه ها به فاصله 3متر از هم دیگر قرار داده شده ، به عین عمق 70 سانتی متر در داخل زمین فرور برده شوند. برای حصار قوریه های دایمی سیم چارخانه نسبتاً ضخیم از همه انواع سیمها مناسبتر است شکل 4-2 . د رمناطقی که گذر حیوانات وحشی مانند آهو متصور باشد، حصار سیمی به ارتفاع 120 سانتیمتر کاملاً کفایت می نماید. برای کش کردن و استحکام سیم با پایه های چوبی از سه لین سیم دیگر طوری استفاده می شود که یکی آن در قسمت فوقانی ، دیگری در وسط وسومی د رحصه پایینی آتن بافت گردیده و به هر پایه حصار مذکور وصل شود. برای اینکه از دخول حیوانات کوچک جلوگیری شده باشد، باید سیم قسمت تحتانی آن ذریعه میخهای چوبی به زمین محکم گردد. فراموش نباید کرد که در هر چهار سمت حصار سیمی موجودیت دروازه های مناسب و مستحکم چوبی ضروری می باشد.
شکل 4-2 سیم چا رخانه بهمنظور حصار قوریه




به منظور تعمیر یک حصار سیمی در اثرتثبیت وقت کاریک نفر کارگز نورمال اوقات آتی بهدست امده است.
تعین خط والی حصار و تقسیم پایه ها در چهار اطراف ساحه قوریه د رهر مت 1 دقیقه ساختن سوراخها به وسیله برمه موتور دار دستی در هر متر 2 دقیقه
فرو بردن و محکم نمودن پایه ها در هر متر 2 دقیقه
اتصال سیم به پایه ها // // //
تعمیر امتحانی حصار // // //
اعمار نهایی حصار در هر مت ر3 دقیقه
نصب پایه های دوتایی د رهر فی 40 متر فاصله د رهر 0.8 دقیقه
جمعاً 120 دقیقه در هر متر طول حصار تثبیت گردیده است.

2. رهایش مامور و کار گران قوریه
اعمار یک کلبه رهایش که به عنوان استرحتگاه کرا گران قوریه د رساعات تفریح ، آماده ساختن تخم بذری ، سورتبندی نهالهای ، ذخیره کودهای کیمیاوی، حفاظت آلات ووسایل کار، دفتر مامور مسئول و غیره مورد استفاده قرار داده شده بتواند، در ساحه قوریه رشد ضروری می باشد.
بزرگی کلبه رهایش وابسته به نوع قوریه و تعداد کارگرانی است که در ان مشغول کار می باشد. اطاق استراحت کارگران باید ذریعه میز و چوکی تجهیز گردد. در پهلوی اطاق استراحت کارگران موجودیت یک اطاق کوچک که از ان به عنوان دفترمامور مسئول استفاده می گردد، اثر ضروری می باشد. تعمیر قوریه باید دارای زیر خانه ها بوده ، به وسیله دهلیزها مجهز باشند. دهلیزها به عنوان ذخیره خانه تخم مورد استفاده قرار می گیرند. قسمت دیگر زیرخانه ها برای حفاظت مواد زهری و تحویلخانه وسایل و آلات کا مورد استفاده قرار داده می شود. آلات و وسایل کار باید نمره بندی گردیده ، در تحویل خانه مطابق به نمرات آنها گذاشته شوند. در نواحی قریب کلبه رهایش اعمار یک تشناب که کارگران ازآن در مواقع لازم استفاده نمایند، لازم می باشد.

3. پلان قوریه
در پهلوی نقشه عمومی قوریه، همه ساله تطبیق کود ها و عملیات بذری نیز طرح و تصویب گردند. در پلان عملیات بذر، نوع تخم، مقدار تخم وقت تخم پاشی، عمق پوشش نهالهای قابل بازگشت ( نهال های قابل یکه کردن)، عمر نهال های بازکاشت شده و تعداد نهالهای درج و نشانی می شوند. بسترهای بذری و کرده های نهالهای مطابق به عمر و نوع آنها در روی نقشه به اشکال مختلف رنگ آمیزی می گردند. روی نقشه چگونگی تطبیق کود، اندازه و وقت تطبیق کودنشانی می گردد. علاوه بر نقشه ، پلان عملیات بذری و تطبیق کودها، لازم است که هر بستر بذری و یا نهال ذریعه لوجه هایی که در آنها نوع تخم، مبداء ویا منشاء اصل، وقت تخم پاشی و مقدار تخم( د رهر خط بذری) نوشته شده می باشند،تجهیز گردند. درمودر لوحه ها بستر های نهال البته نگاشتن نوع نهال ، مبداء ، تعداد و عمر نهال های باز گشت شده رعایت می گردد. قابل یادآوری است که در برخی از قوریه ها طرح یک پلان روی کاغذ در آورده نشده، شفاهاً از جانب مامور مسئول تطبیق وعمل می شود. این نوع عمل غیر منطقی بوده، در پیشبرد آن سکتگیهای متعددی رخ می دهد دراین صورت لازم است که پلان قوریه شکل تحریری داشته، مطابق آن اجراآت لازم صورت گیرد.

4. بزرگی قوریه
تعینن بزرگی و یا خوردی قوریه مربوط به احتیاج آینده (ساحه که در آن احداث جنگل پیش بینی گردیده است) و همپنان امکان استفاده از نو جستهای طبیعی جنگل می باشد.اخیراً به اساس میتود های جدید، بزرگی قوریه را یک برومیل (1000/1) یعنی یکی برهزار و یا هزارم حصه ساحه ای که درآن احداث جنگل پیش بینی می شود، نموده اند. فرض می کنیم که ساحه یک جنگل خالص سرپ هزار هکتار بزرگ بوده و احداث جنگل مطابق با رعایت فاصله به اندازه 2/1 متر بین نهال و 5/1 متر بین قطار صورت می گیرد د رحالی که اگر روتشن جنگل Forest rotation 80 سال پیش بینی گردیده باشد، ساحه احداث سالانه به 5/12 هکتار و احتیاج سالانه به 70000 اصله بالغ خواهد گردید( با در نظر داشت ده فیصد ضایعات این رقم به 80000 اصله نهال می رسد). اگر مدت وسطی باز کاشت نهالها دوسال تمام تخمین گردد، قوریه موجوده باید در طول هر فصل نموی نباتات د رحدود 160000 اصله نهال را تولید نماید البته ضایعات سالانه نهالها دراین مورد10 – 15 فیصد تخمین گردیده ، طوری که با ضم این رقم تعداد مجموعی نهالها سالانه به 180000 اصله بالغ می شود. پس با رعایت اندازه های 20 سانتی متری بین قطار و 5/7 سانتی متر بین نهال، بزرگی ساحه باز کاشت و نهالها 27/0 هکتار را احتوا می نماید. ساحه ای که به منظور بذر تخمیانه مرود استفاده گذاشته می شود، حشب قاعده عمومی یک بر دهم حصه ساحه نهالها را در برگرفته طوری که در این مورد 027/0 هکتار بزرگی هردو ساحه (ساحه بذر و ساحه باز کاشت نهال) به 3/0 هکتار بالغ می گردد. سرک و خیابان قوریه معولاً 25 فیصد ساحه قوریه را در بر می گیرد. درین صورت ساحه آن به اندازه 075/0 هکتار محاسبه گردیده که همراه با آن بزرگی مجموعی قوریه به 38/0 هکتار بالغ می شود. این رقم 40/0 پرومیل ساحه جنگل رانشان می دهد. د رحالی که اگر هر بستر بذری د رهر 5 سال یک بار تحت تطبیق کودهای سبز در آورده شود، مجموعاً 20 فیصد ساحه قوریه که عبارت از 06/0 هکتار می شود به مجموع ساحه قوریه افزوده می شده و در صورت آن بزرگی قوریه به 5/0 پرومیل ساحه جنگلی می رسد ( ساحه قوریه در نهایت امر5/0 هکتارزمین را احتوا می نماید)
از یک قاعده عمومی دیگر بر می آید که بزرگی قوریه باید 4 فیصد بزرگی ساحه جنگل را احتوا نماید. پس مثال فوق را می توان حسب ذیل محاسبه نمود. 5/0 = 4/0 * 5/12. هنگامی که اگر 25 فیصد ساحه سرک و خیابان ها و همپنان 20 فیصد ساحه بسترهای کود سبز را به آن علاوه ناییم، بزرگی ساحه قوریه به 7/0 هکتاربالغ گردیده ، طوری که رقم بزرگی نهایی قوریه را برای احداث ساحه مذکور که کاملاً ذریعه نهال به طوری مصنوعی صورت میگیرد، نشان می دهد.

آماده ساختن زمین و بستر ها بذری
مکان اساسی ای که د رمورد آماده ساختن زمین به کار میرود د نتایج خوبی از آن به دست می آید، عبارت از تغییراتی است که د رخواص فزیکی قشر فوقانی خاک ورد می آید. تغییرات متذکره بهبود رژیم هوا، آب ، غذا و حرارت خاک را برای جوانه زدن و نموی تخمها تامین نموده. زمینه خوبی را برای انکشاف میکروارگانیزمهای مفیده فراهم می آورد. از جانب دیگر اجرای تمام امور تولیدی (یکه کاری و کشیدن نهالها، تطبیق، کودها، آبیاری و غیره ) را به نحو اقتصادی امکانپذیر نموده، آماده ساختن بعدی آن را سهلتر می سازد. آماده ساختن زمین فنی است که خاصیت فزیکی خاک را مطابق به احتیاج نهالها تنطیم می نماید. د راثر آماده ساختن و یا نرم کاری زمین ایجاد مسامات و ذرات مناسب خام تامین می گردد.
برای بر آرودن اهداف قوریه مسامات خاک باید در حدود 50 – 60 فیصد انداز گردد. این معیار برای زمینهای خشک کمتر وبرای اراضی مرطوب زیاد تر می باشد. نرم کار زمین بالای اندازه های ذرات خاک نیز تاثیر می نماید. بالوسیله ذرات که به اندازه های 20/0 الی 10 ملی متر تشکیل گردند، خیلی مهم می باشد. در زمینهای خشک بزرگی ذرات خاک باید در حدود 25/0 – 5 ملی متر بوده و مقدارآن باید از دو بر سوم حصه مجموع ذرات خاک زیاد تر در اراضی مرطوب بهتر است ذرات خاک در حدود 5- 10 ملی متر اندازه گردد.
در حالیکه زمین صرف یک بار قلبه گردد، خاک آن طوری لازم است، نرم وآماده نمی گردد. درین صورت بهتر است چندین بار نرم کار گردیده، تا بالوسیله فیصدی معین مسامات و بزرگی لازم ذرات آن تامین گردد. نرم کار زمین معمولاً به شکل اساسی و هم چنان ضمنی صورت می گیرد. نرم کار اساسی عبارت از بیل زدن و یا قلبه نمودن زمین به عمق 20 سانتی متر می باشد. این نوع نرم کاری را بنام نرم کار نورمال یاد می کنند. ازینکه خاک زمین در اثر نرم کاری اساسی برای کشت تخم و نهالشانی اماده نمی گردد. ایجاب می نماید که نرم کاری بعد نیز صورت گیرد. د راثر این نوع نرم کاری کلوخ های بزرگ خورد گردیده و سطح خاک هموار می شود. این مرحله نرم کاری را بنام نرم کار ضمنی یاد می نمایند. نرم کاری اساسی به وسیله بیل و یا قلبه و نرم کاری ضمنی به وسیله پنجه یا کتمن صورت میگیرد.
هنگام که زمین نرم وآماده گردیده مواد غیر مقتضی مانند سنگ، ریشه علفهیا هرز آن جمع آوری و کناره گردیده ، و در صورت امکان عکس العمل کیمیاوی آن تثبیت و معین می گردد. د رهر بسوه آن 1 – 5/1 متر مکعب کمپوست علاوه گردیده ، مساویانه به آن مخلوط می شود. این عمل نه تنها خواص کیمیاوی زمین را نورمال نموده بلکه ساختمان فزیکی و جریان میکروبیولوجیکی آن را نیز تحت تاثیر خود قرار می دهد.
هنگامیکه عملیات آماده نمودن زمین انجام می پذیرد، ساحه آن به شکل پشته و جویه طوری تقسیم می شود که عرض و عمق هر جویه 30 سانتی متر و عرض پشته های بذری یک متر تعیین گردد. بعضاً از احداث جویه ها صرف نظر گردیده با تقسمات 30 سانتی متر رهروهاویک متر عرض پشته های بذری اکتفا می شود.هر پشته و یا بستر های بذری که به عرض یک متر ترتیب و آماده می شود طول آن به چهار خط بذری موازی به هم طوری تقسیم می شود که هرکدام آن دارای 5 سانتی متر عرض بوده و به فاصله 15 سانتی متر از هم قرار بیگیرند. شکل 5-2 خطهای بذری د رموارد تخم تمام انواع سوزنی برگان و تخم سبک و کوچک پهن برگان به عمق یک سانتی متر احداث می شوند.
شکل 2-5


تخم و طرز کشت آن
برای تولید نهالهای جنگلی باید تخم استندرد و یا تخمی که دارای وضع بهتر کیفی باشد مورد استفاده قرار داده شود به این معنی که تخم بذری دارای ارزش های بهتر ارثی و کیفی باشد.
و بالاخره اخذ نتیجه مطلوب از کلیه امورقوریه داری وابسته به ارزش های بهتر ارثی تخم بوده ، باید جدا مورد توجه قرار داده شود. ارزش های بذری تخم نیز درین زمینه خالی از اهمیت نمی باشد. مثلا تخم که از درختان خوب محلی جمع آوری کردیده و داری کیفیت بهتر باشدَ، بعد از بذر به زودی جوانه زده نهال های استندرد را تولید می نماید.
برای تولید نهال های جنگلی از استعمال تخم های که امتحان نشده م منشا اصلی ان معلوم نباشد باید جدا خود داری کردد. پس لازم است که تخم ها نخست امتحان و آماده گردیده و متعاقبا به کشت آن اقدام گردد.
الف – امتحان کردن تخم قبل از بذر
تخم بذری معولا از نگاه خصوصیات صاف بودن، قوه نامیه (قوه نمو) وظرفیت آب آن امتحان می شود. تخمی که به منظور بذر امتحان و آماده می گردد. باید کاملاً صاف و پاک بوده ، سهم مواد اجنبی در آن ناچیز باشد. قوه نامیه این نوع تخم را می توان به نحو آتی تحقیق و امتحان نمود.
1. انواع تخم های قطور وبزرگ ذریعه برش ارضی امتحان می گردد. به نحویکه یک مشت تخم را گرفته از آن صد دانه را طوری امتحانی (بدون انتخاب ) جدا ساخته هر کدام آنرا به صورت جداگانه عرضا قطع وهسته آنرا به ارتباط علایم ظاهری (رنگ و ظرفیت آب ) مشاهده ومطالعه می نمایم در جریان این عملیات تخم های سالم را علیحیده نموده نظر به تعداد آن فیصدی قوه نامیه تخم بذری تعیین و تثبیت می گردد.
2. علیه ثانی تثبیت قوه وانرژی نمو عبارت از کشت صد دانه تخم در یک گلدان معمولی بوده طوریکه تخم را بعد از بذر ذریعه یک مخلوط ریک و یا هیومس ( بطور نازک) مستور نموده ، آنرا دریک اتاق نسبتاگرم قرار میدهیم نتیجه نمو الی 21 روز یاد داشت گردیده فیصدی قوه و انرجی نمو تعین می گردد.
3. طریقه ساده و عملی تثبیت قوه انرجی نموی تخم عبارت از استعمال کاغذ جاذب بوده ، به نحویکه صد دانه تخم را روی آن هموار نموده پیوسته مرطوب می شود. کاغذ مذکور رطوبت را حفظ نموده نموی تخم را به سهولت امکان پذیر می سازد. فیصدی قوه و انرجی نمو مطابق به مقدار تخم های که نمو می نمایند تعیین و تثبیت می گردد.
4. صورت صحیح و دقیق قوه و انرجی نموی تخم بذری دراین اواخر ذریعه ماشنهای مخصوص صورت می گیرد. چون تهیه این نوع ماشینها فوق العاده قیمت دشوار است، بناً استفاده از انها غیر اقتصادی تمام میشود. نتایج که از امتحان قوه نامیه تخم بذری بدست می آید، براساس پروگرام زرع سالانه را در اختیار ما قرار داده ، واضح می شود که تخم موجود حایز قوه وانرجی نامیه بوده یا اینکه آن را در اثر بعضی از عوامل خارجی از دست داده است. البته تخمهای که نافذ قوه نامیه می باشد هرگز کشت و زرع نمی گردند. درحالی که اگر قوه نامیه آنها حفظ و انرجی نموی آنها غیر مساوی باشد، باید نخست عملیات نموی قبلی قرار داده شده، آماده بذرگردند.
ب - آماده نمودن تخم قبل از بذر
تخمیانجات بعضی از اشجار حنگلی مانند اکاسی گلدار سفید، بلوط ، ارغوان ، سغورای جاپانی کاج سیا و بعضی از پهن برگان دیگر از اینکه کشت میگردند، به طور دسته جمعی دریک وقت معین سال (فصل بهار) نمو نکرده، به طور غیر مساوی در اوقات مختلفه جوانه می زنند. این نوع نوجستها که معمولاً د رفصل تابستان و یا اوایل خزان ظاهر می شوند، از اثر گرمای شدید تابستانی وسرمای خزان متاثر گردیده، نیست و نابود می گردند، علت اصلی این وضع وابسته به پوست ضخیم تخمهای متذکره بوده که مانع نفوذ آب و هوا گردیده ویا اکثراً به شکل غیر عادی به داخل تخم ( جنین تخم) امکانپذیر می سازد. دراین نوع پوست تخمیانجات قش پالیساد مانع نفوذ آب و هوا گردیده شکل 6-2. و نمی گذارد که حجرات پازیشم از آن استفاده نماید. برا جلوگیری از این وضع طرق مختلف نموی قبلی وجود داشته که ما دراینجا صرف چند طرز آن را به طور مختصر تحت مطالعه قرار می دهیم.
شکل 6-2






1. برای اینکه پوست تخم بعضی از اشجار ( ارغوان ، پسته، بلوط ، و غیره) قابل نفوذ آب و هوا گردیده و به طور نومال نمو نمایند. ار آب داغ و یا جوش استفاده می شو، به نحوی که تخم متذکره را در داخل یک غربال قرار داده ، روی آن آب داغ را برای 10-15 ثانیه پاش می دهیم متعاقباً به طور سطحی خشک گردیده و بلافاصله کشت می شود، یا اینکه تخم متذکره را دریک خریطه تکه ای انداخته آن را برای 5-10 ثانیه در آب جوش ویا یک ساعت درآبی که 40 درجه سانتیگراد گرم باشد فرو برده، بعداً به صورت فوری کشت می شود. درخصوص تخم پسته می توان از تجدید آب گرم استفاده نمود، بدین معنی که تخم بذری پسته را دربین تشتی که حاوی آب گرم باشد فروریخته و آن را بعد از هر 8 ساعت تجدید می نمایم. بعد از سه مرتبه تجدید آب گرم هنگامی که 24 ساعت از آغاز عملیه سپری گردید، تخم را از تشت متذکره بیرون آورده ، بالافاصله کشت می گردد. طریقه استفاده از آب جوش خیلی ساده و موثر بوده، مشروط بر اینکه درجه حرارت آب و وقت استعمال آن حسب فوق رعایت گردد.
2. برای اینکه پوست تخم بعضی از اشجار نازک گردیده و قابل نفوذ آب و هوا شوند، از طریق ساییدن آنها روی یک جسم سخت استفاده می شوند، بدین معنی که تخم را یکایک بالای یک جسم سخت ساییده ، متعاقباً بذر می گردد. این طریقه از نقطه نظر فزیولوژیکی کاملا ً بی ضرر بوده چه تطبیق آن مستلزم ضیاع وقت باشد.
3. طرزالعمل مشهور وقدیمی دیگری که در مورد نموی قبلی تخم مورد استفاده گذاشته می شود ،همانا مخلوط نمودن تخم با براده مرطوب اره بوده که چند هفته قبل از بذر در یک ظرف معمولی تهیه گردیده ودر یک اطاق گرم گذاشته می شود .تخم متذکره را تا زمانی نموی قبلی می دهند که نیش آنهخا از اثر تراکم تخم از هم شکسته وآن را از دست بدهند .دز این حالت تخم متذکره همراه با مخلوط آن بذر گردیده ،روی آن یک طبقه نازگ ریگ هموار می گردد .
4. درین آواخر برای اینکه تخم را برای بذر آماده نمایند ،از مواد کیمیاوی استفاده می شود .این مواد عبارت از تیزاب غلیظ گوگرد وسودیم هخایدرکساید بوده ککه از اثر استعمال آنها پوست ضخیم تخم بذری نازک گردیده ،آماده بذر می گردد .از جمله این دو مواد کمیاوی ،استفاده از محلول 35 فیصد سودیم هخایدرکساید موثر بوده ،به نحوی که آن را جوش نموده ،در بین آن تخم بذری اکاسی وانواع تخمیانجات هم ردیف آن را سه مرتبه برای یک یک ثانیه فرو برده بعد از اخراج آن بلا فاصله کشت می گردد .این عملیه قشر پالیساد وپوست تخم بذری زا نرم نموده نفوذ اب وهوا را بداخل تخم امکان پذیرمیسازد.
ج- قطع نمودن خواب عمیق تخم ها"
تخمها یک تعداد زیاد انواع درختان جنگلی نسبت اینکه خشک میباشند ویااینکه تحت تاثیرحرارتهای پائین نگهداری میشود، اغازبه نمو نمیکنند. ولی هنگامیکه دریک محیط مرطوب، با حرارت مناسب ونفوذ هوا قرارگیرند، سریعا نیش زده به نموی خویش اغازمینمایند. درعین حال تخمهای نیزموجود هستند که اگرتحت شرایط مساعد نمونیزقرارداده شوند برای چندماه حتی یک الی دوسال درحالت خواب عمیق بوده اغازبه نمونمیکنند. انواع درختان Tilia SPP ،F floibunda ، سیاه چوبAcer campestris ، Pinus leucodermis ،P.strobus وغیره دارای این نوع تخمها میباشد.
عقل واسبابی که خواب عمیق این نوع تخمها را فراهم میاورد تا هنوز کاملا واضح نمیباشد. فرضیاتی که چنین تخمهای متذکره به سرحد پختگی فزیولوجیکی بالغ نشده وباید برای یک مدت معینی گذاشته شوند که پخته گردند مورد قبول نمیباشد، زیرا تثبیت گردیده است که پختگی فیزیولوجیکی زودترازموعد انتشاروپختگی تخنیکی تخمها فرامیرسد. ازاینجاست که خواب عمیق تخمها بیاید به عنوان استراحتی تلقی گردد که ان را بعد ازجمع اوری به منظورپختگی نهایی خود سپری مینمایند. برخلاف ان باید فرضیاتی را قبول نمود که این حالت تخمها یکی از مشخصات آن نوع نباتاتی است که شرایط محیط خازجی توافق نموده ،تخمهای خود را از نموی قبل از وقت که نوجستها را به خطرات خشکی ،حرارت های بلند ویا پائین ویا بعضی از عوامل دیگر مواجه می سازد ،محافظت نمایند .خواب عمیق تخمها یک جریان مغلق بیوکمیاوی بوده ،علت آن هنوز هم معلوم نمی باشد .در رابط با آن اخیرآبه مرکبات نوکلیین که در حجره این نوع نباتات موجود هستند ،توجه زیادی مبذول می گردد .حجرات جنین که در حالت استراحت باشند عاری از RNK بوده وتعداد DNK آن خیلی قلیل می باشد .هنگامی که از دوره ای استراحت خارج می شوند ،تیزابهای نوکلیین تشکیل گردیده ،مقدار آن چندین مرتبه افزایش می یابد .جمع آوری یک مقدار تیزابهای عامل قطع خواب عمیق وآغاز نموی آنها می باشد تصور می رود که تشکیل تیزابهای نوکلیین وبعضی از مواد دیگر آن وابسته به مصرف انرژی است که از ترای فاسفیت ها ویا تیزابهای ادینورینتریفوسفور حاصل می شود .تقسیمات حجرات که به عنوان عامل اولی رشد ونموی تخمها پنداشته می شود صرف در صورت موجودیت یک مقدار معین تیزابهای ادینورینتریفوسفور امکان پذیر می شود .موجودیت آن امکان تشکیل تیزابهای نوکلیین را فراهم آورده در صورت که مقدار ان مناسب باشد تقسیمات حجرات را نیز ممکن می سازد


وقت بذر:
تخم اشجار جنگلی معمولا درفصل خزان ویا بهارکشت میشود. کشت بهاری درمورد آن نوع تخم درختان جنگلی ( اکاسی، گلدار سفید، سغورای جاپانی) عملی میشود که درمقابل سردی زیاد حساسیت داشته ویا اینکه قبل ازبذر امتحان واماده شده باشد. کشت بهاری درنواحی کوهستانی که دارای فصل زمستان سرد وطولانی باشد، نیز رعایت میشود. چه اگر دراین نوع موارد کشت خزانی عملی وتطبیق شود ، قسمت اعظم تخم های کاشت شده تحت تاثیر سردی زمستان وهجوم پرنده گان نیست ونابود میشود. تخمی که دارای قشرزخیم بوده ویا اینکه دیرترنیش میزند باید درفصل خزان کشت وبذرگردد. زیرا این نوع تخم درطول فصل زمستان نموی قبلی گرفته ، ازاغاز بهار اینده اماده نمو میشود. گذشته ازاین درنواحی خشک وحائز فصل نموی نباتات کوتاه، تطبیق بذر خزانی برتری خاصی دارد. تخمی که درخزان بدر میگردد دراوایل بهار نمو نموده ازاقلیم بهاری کاملا مستفید میشود. روی این نوع دلایل تخمهای درختان ارغوان بجور، نشترو بلوط وغیره باید درفصل خزان کشت وبذرگردد.

مقدار وعمق تخم بذری:
اینکه تخم درختان جنگلی به کدام عمق وچه مقداردرساحه معین یک خط بذری زرع میشود، وابسته به نوع تخم، نسبتهای اقلیمی ومحیطی وهم چنان قوه نامیه ان میباشد. چون وضع کمی وکیفی نهالهای حاصله وابسته به مقدار تخمی است که به عمق معین درساحه معین یک خط بذری زرع میشود. بنآء به ارتباط اهمیت این موضوع ( جدول 1-2) که دراثر تحقیقات وتجارب مزیدی تهیه وترتیب گردیده است، به عنوان رهنمای عملیات بذری ارائه میگردد. هنگامیکه تخم درختان جنگلی مطابق این جدول اماده وبذر میشود باید به عمق مورد نظر ذریعه یک مخلوط ریگ شسته دریایی ومواد عضوی( هیومس ویا براده اره) که بیرون امدن نوجسها رابه سهولت امکان پذیر میسازد، پوشانیده شود. با همه حال ازخاکها مانع بیرون امدن نوجسها گردیده، انها را متضرر میسازد. هنگامیکه تخم نیش زده وبه عنوان نوجست ازخاک بیرون میاید، کاملا نازک بوده علی اکثر تحت شرایط ناگوار اقلیمی مانند برف، باران، باد، سردی، گرمی وغیره متاثرگردیده محوونابود میشود. به منظورجلوگیری ازاین نوع ضایعات ازهمه بهتراین است که چهار اطراف بسترهای بذری رابه ارتفاع 20-30 سانتیمتر ذریعه چوکات ویا میخهای چوبی احاطه نموده وروی ان لحاف چوبی ای که خاصیت جمع وبازشدن را داشته باشد، هموارگردد. این نوع لحاف های چوبی رامیتوان ازنی نیز تهیه کرد. فراموش نباید کرد که چوکات چوبی باید دارای پایه های متحرک بوده ازیک محل به محل دیگری قابل انتقال باشد.

جدول 1-2 تخم انواع درختان مختلف جنگلی وطرزبذر ان
نوع تخم
قوه نامیه%
مقدارتخم درساحه هرخط بذری ( گرام)
عمق بذر
(میلیمتر)
تعداد تخم درهرکیلوگرام
(به 1000)
حفظ قوه نامیه(سال)
اغاز نمو درفصل بهار(روز)
محصول نورمال نهالها ازیک کیلوگرم
سرپ
کاج سفید
بجور
نشتر
راش
کاج سیاه
بلوط
اکاسی
95
95
60
80
75
75
75
50
5/1-5/2
1-5/2
10-20
4-6
20-30
5-8
60-120
3-5
8
8
10
8
30
8
35
2-4
135
165
20
75
4-5
50
2/0-4/0
55
4-6
4-6
5/0
4-6
5/0
2-4
5/0
5/0
16-30
14-35
16-25
20-35
14-21
14-25
30-40
16-25
60000
70000
5000
20000
1500
30000
300
5000

آبیاری بسترهای بذری:
ابیاری بسترهای بذری به منظور تسریع رشد ونموی تخم ونوجسها معمولا درتمام فصل نموی نباتات عملی میشود. دراوایل وقت الی هنگامیکه تخم بذری سرزده وازخاک بیرون میشود، ابپاشی به عمق 10 سانتیمترومتعاقبا ( هنگامیکه نوجستها ساقه وتاج خودرا تکمیل مینمایند) به عمق 20-30 سانتیمتر عملی میشود.
به منظور اینکه جریان اخذ اب به سهولت امکان پذیرگردیده وکاملا مورد استفاده نوجستها گذاشته شود، ابپاشی باید در اثنای عصر ویا عند اللزوم دراوایل صبح عملی گردد. ابیاری بسترهای بذری در طول روز علی الخصوص درمواقع افتابی نوجستها را متضرر میسازد. به منظوراینکه نوجستهای مورد نظر سخت وچوبی گردیده وشاخچه های اصلی انها تحت تاثیر سردی زمستان متاثرنشده باشد ابیاری انها دراواخر فصل نموی نباتات متوقف میشود.

تطبیق کود دربسترهای بذری:
کودها دررابطه با منشا ومحتوی مواد غذایی به گروپهای مختلفی تقسیم میشود. کودها ازنقطه نظر منشا به کود های عضوی، مزالی ومخلوط ازهم تفکیک میگردند. کودهای حیوانی، نباتی وهکذا کودهای سبزا زجمله کودهای عضوی و کودهای فاسفورس دار، پتاشیم دارونایتروجنی ازجمله کودهای مزالی به شمارمی روند. کمپوست، هیومس وپاروی شهرها کودهای مخلوط را تشکیل میدهند.
کودها دررابطه با محتوی مواد غذایی خود به سه گروپ ذیل یعنی کودهای ساده، مغلق ویاترکیبی وکودهای مکمل ازهم تقسیم میشوند. کودهای فاسفورس دار، نایتروجنی، وپتاشیمی درجمله کودهای ساده انواع کودهای حیوانی ونباتی وکودهای مزالی وعضوی ازجمله کودهای مکمل کودهای KNO ، NPK وغیره که دارای دوویا چندین قسم مواد غذایی هستند ، درمزه کودهای مغلق ویا ترکیبی به شمارمیروند. کودهای مکمل تمام انواع مواد ضرروی نباتات را ( نایتروجن، فاسفورس، پتاشیم، کلسیم) دارا میباشند. علاوه برکودهای ترکیبی ، کودهای مخلوط نیزموجود بوده که دارای یک ویا چندین عنصر غذایی میباشند. دررابطه بامطالعاتی که درمورد خصوصیات رشد ونمو و جریان انکشاف انواع بته ها ودرختان جنگلی صورت گرفته است، تصویرذیل درخصوص تغییرات مواد غذایی ومزالی ای که درطول فصل نموی نباتات صورت میگیرد، به شکل غیرمساویانه درتمام ارگانهای نباتات ذخیره میشوند. جریان این نوع ذخیره مواد غذایی به شکل مرحلوی دراوقات فصل نمویی نباتات یکی ازخواص تمام انواع سوزنی برگان وپهن برگان بوده ، درسال اول، دوم،سوم وحتی بیشترازان ادامه می یابد. دراوایل بهار هنگامیکه پندکها ظاهرمیشوند یک مقدارزیاد مواد غذایی که درریشه وساقه انها میباشند به مصرف میرسد.
توآم با انکشاف سطح برگها، مصرف این مواد بیشترگردیده مواد عضوی ومزالی روبه کاهش میگذارد. اما ذخیره سریع مواد عضوی درساقه وشاخچهای نهال بعد ازتشکیل مکمل تاج صورت میگیرد. دراین مرحله که برای نباتات جوان خیلی مهم میباشد باید رژیم بهتراب، هوا وغذا مهیا گردد . با همه حال نوجستها دردوره یکساله خود معمولا چهار دوره رشد را سپری می نمایند.
1. اغاز نمو( مرحله ای که نوجستها سرزده وایجاد برگهای اولی رامینمایند)
2. نموی سریع( مرحله ای که نهالها برگهای خود راتکمیل نموده واغاز به تجمع مواد غذایی می نمایند)
3. نموی بطی( اواخر فصل نمو)
4. انجام نمو( استراحت زمستانی)
ازتحقیقاتی که دراین مورد بعمل امده توضیح میشود که نهالها درمرحله اول به فاسفورس درمرحله دوم به نایتروجن وپتاشیم ودرمرحله سوم به فاسفورس وپتاشیم احتیاج فراوان داشته تغذیه انها درهمچو مراحل جداگانه نمو ذریعه مواد مذکور فوق العاده موثر میباشد. کمبود غذا درمرحله رشد سریع وضع صحی نهال رابه مخاطره انداخته و این حالت دراثر تغذیه بعدی( ناوقت) اعاده نمیگردد. پس دراین مرحله هنگامیکه نهال برگهای خود را تکمیل نموده واغازبه تجمع مواد غذایی می نماید باید ذریعه کود مکمل ( نایتروجن، فاسفورس وپتاشیم) تغذیه کردد. نسبتهای این کود درمورد پهن برگان 1:4:1 الی 1:6:1 ودرمورد سوزنی برگان 1:2:1 تعین گردیده است.

مراقبت ازنوجستها ونهالها:
خطراتی که نوجستها ونهالهای قوریه به ان مواجه میشود، عبارت ازافتاب سوختگی، فراستها، تشکیل قشرهای سخت خاکی، خشکی، رشد وانکشاف علفهای هرزه وهم چنان ظهورامراض وافات میباشد. درقوریه های جنگلی علیه این نوع خطرات ازتدابیر اتی استفاده میکنند.
ایجاد سایه بانها بالای بسترهای بذری، خشاوه ونرم کاری بسترها، ابیاری ومجادله علیه امراض وافات.
هنگامیکه بعضی ازانواع نوجستها مانند سرپ، لارچ، توت وغیره که خیلی نازک هستند تحت سایه ( ذریعه لحافهای چوبی ویا لحافهایی که ازنی ساخته میشوند وخاصیت جمع وبازشدن را دارا می باشند) دراورده شوند نهالهای قوی ونیرومند رابوجود میاورند. این عمل درمورد بذرتابستانی که به خاطر افتاب سوختگی مواجه میباشند نیزخیلی ضروری پنداشته میشوند. ایجاد سایه بانها میکروکلایمت بسترهای بذری را تغییر داده یک حالت معتدل محیطی را به وجود اورده که دارای ریشه های کوچک وقامت بلند میباشد. نهالهای روشنی پسند مانند ریمه، لارچ، کاج سفید، توت دررابطه با این اصل خیلی حساس می باشند.
نرم کاری ساحه بسترهای همزمان با خشاوه میخانیکی علفهای هرزه صورت میگیرد. اما بعضاممکن است بعد ازابیاری بسترهایی که خشاوه گردیده باشند نیزاجرا وعملی گردد. درصورت تبخیر رطوبت ازسطح فوقانی زمین نسبت به اینکه جریان کپیلری اب ازجهت پائین زمین به طرف بالای ان قطع میگردد، کاملا محدود میشود. گذشته ازان نفوذ اب به طرف پائین زمین امکانپذیرگردیده جریان هوا دربین خاک به سهولت صورت گرفته ازجریان روزمینی اب جلوگیری میشود. پس به هراندازه ایکه ازاثرنرم کاری زمین ازضایعات رطوبت جلوگیری میشود به همان اندازه برای نهالهای قوریه مفید میباشد.
عملیات نرم کاری بسترها درنیمه اول فصل نموی نباتات، هنگامیکه رطوبت خاک نسبتا زیادتربوده ورشد ونموی نهالها خیلی سریع میباشد، اهمیت فراوان دارد. نظم وسرعت تطبیق ان وابسته به عوامل زیاد ( محل قوریه، مشخصات اقلیمی، عمرنهالها وغیره) می باشد. اینکه نرم کاری وخشاوه ساحه نوجستها چند مرتبه ودرکدام وقت صورت میگیرد ، ذیلا سفارش میگردد. ساحه نوجستها یکساله درنیمه اول فصل نموی نباتات درهر15 روز یکبار ودرنیمه دوم درهر 30 روز یکبارخشاوه ونرم کاری شود. ساحه نوجستهای یکساله درمناطق خشک درحدود 6-8 دفعه وازنوجستهای دوساله درحدود 4-5 مرتبه نرم کاری گردد. نرم کاری معمولا به وسیله بیل، کلتیواتور، کتمن ویا تراکتور صورت میگیرد. مجادله کیمیاوی علیه علفهای هرزه ودفع افات وامراض بهتراست ازطریق مامورین وکارکنان حفاظه نباتات اجرا گردد.

یکه کاری نهالها:
برای یکه کاری نهالها بسترهای بذری به عمق ( 30-35 سانتیمتر) نرم کاری واماده میشوند . بستربذری درطول تمام کرد به شکل هموارویابه ارتفاع 5 الی 10 سانتیمتر ازسطح ان تنظیم واماده میشود. نوع اولی درمناطق خشک و شکل دومی ان درنواحی مرطوب وزمینهای سخت مورد استفاده قرارمیگیرد. نهالها معمولا به عمریک سالگی یکه کاری میگردند . باید یاد اوری نمود که نهالهای کوچک به سهولت یکه کاری گردیده فیصدی چسپش انها بیشتر میباشد. نهالهای بطی الرشد مانند سرپ، بجوروغیره نیز به عمریکساله گی یکه کاری میگردند . دربعضی ازقوریه های کوهستانی، جایی که رشد ونموی نهالها خیلی بطی میباشد نهالهای دوساله نیز یکه کاری میگردند. نوجستهایی که به منظوریکه کاری ازمسکن اولی خویش ( بسترهای بذری) کشیده میشوند، دربین سبدها ویا صندوقها قرارداده شده برای اینکه خشک نگردند، دریک محل سایه داری سورتبندی گردیده ،ریشه های طویل ان قطع وقیچی می شود .بعد از انجام این عملیه در ضورت که محل از کاشت انها نزدیک باشد ،بلا فاضله یکه کاری گردیده ،در غیر ان برای این که در برابر خشکی محافظت شوند ،به طور کاملا پوشیده در بین ضندوق ها انداخته شده ،انتقال می یابند .یکه کاری نهالهای کوچک معمولا در بین چاکها ویا خطوط شدیار صورت می گیرد ،چه یکه کاری نهالهای بزرگ در بین چقرکها که به وسیله بیل ویا بیلچه احداث می شوند احرا می گردد. برای احداث چاکها که باید در زمین نرم ومرطوب صورت گیرد از نهال کارهای چوبی ویا سیخهای آهنی استفاده شوند .خطوط شدیار به وسیله بیل ویت قلبه ایجاد می گردند ،درینصورت نهال ها به فواصل معینی در بین خط مورد نظر قرار داده شده ،ریشه های آنها از راست وچب به وسیله خاک مستور می گردد .
در رابط به یکه کاری نهال ها موضوع تغیر شکل ریشه هخا که از غرس غیر صحیح ناشی می شود قابل توجه می باشد .تجاربی که در مورد تغیر شکل ریشه ها (کج شدن ریشه به یک جهت ویا طرف بالا) صورت گرفته ،نشان می دهد .که این حالت رشد ونموی نهال ها را بطی ساخته ، پروسه بیداری پندکهارا مختل می سازد .
یکه کاری نهال ها در اثنای بهار ویا خزان اجرا می شود .به هر اندازاه ای که نهال ها وقشر در یک مرحله کوتاه یکه کاری شوند به همان اندازه فیصدی چسپش آنها افزایش می یابد .نهال های که در فصل خزان (مناطقی که دارای زمستان سرد می باشد ) یکه کاری می شوند ، اغلبآ از طریق یخبندان های زمستانی ریشه کن گردیده ،محو ونابود می شوند .از اینجاست که در این نوع موارد یکه کاری بهاری را ترجیح می دهند .در مناطقی که ریشه کن شدن نهال ها (مناطقی که دارای زمستان ملایم می باشند ) کمتر باشد ،یکه کاری نهال ها در فصل حزان نیز اجرا می گردد .نهال های که به منظوراحداث جنگلهای مصنوعی یکه کاری می شوند ،در موارد سوزنی برگان فواصل10× 10،15×،15،20×25 وندرتآ20×25 وبرای پهن برگان 20×20 ،25×25 ،20×30 و25×30 سانتیمتر رعایت می گردد .
برای نهال های سوزنی برگان 20×20 ویا 30×30 سانتی متر استفاده می شوند .
در رابط به این که در موقع یکه کاری ها فاصله بین نهال ها وقطار از چه قرار باشد جدول (2-2) که در مورد یک تعداد معین درختان جنگلی ترتیب یافته است ،معلومات کافی می دهد.













کشیدن نهال ها
در قوریه های کوچک محلی کشیدن هال ها باید بلافاصله فبل از باز کاشت ویا غرس آنها در ساحه جنگل کاری صورت گیرد .همچنان در قوریه های مرکزی نیز باید فاصله بین کشیدن نهال ها وغرس دوباره ای آنها خیلی کوچک باشد .کشیدن نهال ها باید در موقع کهه بستر های بذری مرطوب باشند ،تا به این وسیله از صدمه ای که به خاک ونهال های قابل باز کاشت وارد می آید ،جلوگیری کردد .حتی الامکان باید سعی گردد که کشیدن نهال ها در هنگام آفتاب سوزان ،وزش باد ها ویخزدگی خاک صورت نگیرد .سوزنی برگانی که در فصل خزان کشیده می شوند باید کاملا پخته بوده ،تاالا پندگهای نهای چوبی شده باشند .
همچنین پهن برگان نیز باید هنکام از زمین کشیده شوند که برگ های آنها کاملا ریخته باشد. نهال ها در فصل بهار باید هنگام از بستر اصلی شان کشیده شوند که پندگهای آنها هنوز به نموی خویش آغاز ننموده باشد .برای کشیدن نهال ها معمولا از بیل ،کج بیل وقلبه اسفاده می شود. هنگام که نهال ها توسط بیل کشیده می شوند . باید یک نفر بیل را یک کمی دورتر از ریشه های نهال ها در خاک فروبرده ،نفر دومی تاجهای چندین دانه شان را در دست گرفته ،آنها را طوری دسته جمعی از خاک بیرون می آورند. درینصورت ریشه های نهال ها متضرر نشده ،کاملا سالم از محل خود بیرون می آید. بر خلاف پهن برگان باید بطور جداگانه ذریعه ای دست محکم گرفته شده به احتیاط تمام که ریشه ویا پوست آن پاره نگردد ،از خاک کشیده شوند .هنگام که نهال ها کشیده شدند ،بلا فاصله باید در صندوقهای سرپوش دار که نهال هارا از تابش مستقیم اشعه ای آفتاب ویا صدمات باد حفاظت می نماید ،انداخته شوند. سورت بندی نهال ها باید دریک جای سایه دار صورت گیرد . بعد از انجام این عملیه صندوقهای نهال ها باید در لاری ترپال دار انداخته شده ،انتقال می یابند در حالی که انتقال ترانسپورت وغرس نهال ها به صورت فوری امکان پذیر نیاشد ،لازم است نهال ها در یک جای سایه داری حد اکثربرای دوروز ذخیره کردند. جایی که برای ذخیره نهالها پیش بینی میشود، باید دارای خاک نرم ریگی بوده، ازخاکهای روسی که به زودی مرطوب گردیده وریشه های نهالها را پوشیده میسازد، اجتناب گردد. جای ذخیره باید به عمق کافی حفرگردد تا ریشه ها بطورراحت دربین انها قرارگرفته وازکج شدن وقاط شدن انها جلوگیری گردد. ریشه باید الی حلقه ای که برساقه وصل است، ذریغه مسطورگردد، درصورت خشکی هوا بهتراست ریشه ها وقتا فوقتا مرطوب گردد.
فصل سوم:
جنگلکاری مصنوعی:
عمومیات
جنگلکاری مصنوعی یک بخش مهم جنگلکاری عمومی را تشکیل داده ،به منظور تامین اهداف ذیل عملی می شود.
الف) احداث جنگلهای اقتصادی :
1. احداث جنگل های اقتصادی (به منظور تولید چوب ومحصولات دیگر فرعی ).
2. احیای جنگلهای تخریب شده (نهالشانی در ساحه جنگل های تخریب شده طبیعی).
3. احداث جنگل های جدید (جنگل کاری تکثیری).
4. جنگل کاری مصنوعی در ساحه جنگل های کم ارزش صنعتی وساختمانی.
5. تبدیل جنگلهای قامت کوتاه به جنگل های قامت بلند
6. جنگل کاری مصنوعی به منظور تولید چوب در یک زمان کوتاه
7. احداث جنگل برای تولید محصولات خام فرعی مانند ریزین ،تانین وغیره .
ب)احداث جنگلهای محافظوی :
1.احداث جنگل به منظور مبارزه علیه فرسایش ولغزش خاک .
2.جنگلکاری برای حفاظت زمینهای زراعتی (باد شکنها وغیره )
3.جنگل کاری برای حفاظت راهها
4.احداث جنگل در برابر خطر حریق
5.جگل کاری به منظور تثبیت ریگهای روان
ج)احداث جنگل به منظور ایجاد فضای سبز
1. 1.احداث پارک وزون های سبز
2. ایجاد زون های سبز در مناطقی صنعتی
3. غرس در حتان بزرگ
4. غرس درختان جنگلی در کنار راهها وجاده ها
برای اینکه جمعیت های درختان جنگلی به صورت مصنوعی ایجاد گردد، از همه اولتر لازم است ، خصوصیت اقلیمی منطقه که یکی از عناصر مهم محیط زیست به شمار می رود ،مطالعه گردد. زیرا به اساس تثبیت شرایط اقلیمی ممکن می شود که جهات عمده جنگلکاری مصنوعی مانند آماده ساختن زمین انتخاب انواع بته ها ودرختان ،پلان کار وغیره معین گردد.در رابط به جنگلکاری مصنوعی تغییرات شرایط اقلیمی که در جهت های افقی (از طرف شمال به سمت جنوب )وعمودی (از طرف پایین به سمت بالا) موجود می باشد ، اهمیت فوق العاده دارد. این نوع تغیرات اقلیمی درنواحی جنوب شرق کشور ما ،جایی که جنگلهای فراوان طبعی وجود دارند ، در جهت عمودی با ازدیاد ارتفاع از سطح بحر که از گرم به خشک وسرد ومرطوب تبدیل می گردد ، سریحآۀ قابل ملاحظه می باشد .شرایط اقلیمی در رابط با سطح ارتفاع وهمچنان سمت های جغرافیای تغیر می نماید . جریان عملیت جنگل کاری نیز در همه جا یکسان نبوده ، مطابق یه خصوصیات وشرایط اکولوژیکی آن عیار می گرد .این که کدام یکی از کنگوری های احداث جنگل ها خیلی مهم بوده واهمیت حیاتی را دارا می باشد ،در رابط با شرایط محیطی واقتصادی هر کشور فرق می نماید .در کشر ما اجرای جنگل کاری که اهداف اقتصادی تعیین نماید ،اهمیت فروان دارد . یعنی اینکه کلیه جنگلهای طبعی قطع شده از طریق جنگلکاری مصنوعی اخیا وسطح تولیدی آنها افزایش یابد .زیرا اگر در این نوع ساحات تدابیر فوری احداث جنگلها اتخاذ نگردد امکان ساحات عاری از فرش درختی افزایش یافته محیط طبیعی جنگل به صحرا مبدل گرردد . مسلم است که این نوع جنگلها به شکل طبیعی (از اثر ریزش تخم ونوده های کنده ای )نیز احیا شده می توانند ،ولی اینکه خیلی بطی بوده ودر شرایط کشور ما نتیجه مطلوبی به دست نی دهد ،نباید خیلی زاید مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر جنگلکاری ای که اهداف اقتصادی را تآمین می نماید، در کشور ما به منظور ایجاد فضای سبز وبر آوردن اهداف محافظوی نیز اهمیت فوق العاده دارد. درین مورد باید محافظت خاک (جلوگیری از فرسایش خاک) محافظت مناطق مسکونی ،ایستگاه های برق ،شبکه های آبیاری ،راهها ،زمینهای زراعتی ودامنه های کوهها وغیره مورد توجه جدی قرار گرفته شود.
جلوگیری از لغزش وفرسایش خاک با استفاده از تطبیق عملیات جنگلکاری خیلی ارزان وموثر بوده ،دراین زمینه نتائج خوبتری به دست می دهد. ایجاد محلات سبز مخصوصآ در بین واطراف شهرها که در کشور ما ندرتآ صورت گگفته است. باری تفریح اهالی ، تهیه وتولید اکسجن تصفیه هوا ف اهمیت فوقالعاده دارد . علاوه بر این در صورتی که شهرها ،نواحی ابرات تاریخی وراهها به وسیله فرش درختی تزئین گردند ، توجه سیاحین جلب گردیده ، اقتصاد کشور تقویه می گردد ،جنگل به تنها صدای بلند را کاهش می دهد ،رنگ سبز برگهای آن تسکین دهنده ای اعصاب مس باشد که در این صورت نیز باید درمحلات مسکونی ایجاد وحفاظت گردد .
به نتخاب انواع درختان به منظور جنگل کاری مصنوعی
در پهلوی سایر موضوعاتی که در رابط با جنگلکاری مصنوعی مد نظر گرفته می شود، یکی هم انتخاب نوع درخت است که باید به صورت دقیق صورت گیرد به هر اندازه ای که انتخاب انواع به نحوصحیح صورت گیرد ،به همان اندازه از عملیات جنگلکاری نتایج خوبی به دست مس آید یعنی اینکه در صورت آن موضوعات مربوط به سرسبزی ،سطح تولیدی ،احیای خود بخودی (احیای طبیعی )وغیره جمعیت درختان جنگلی تآمین وبرآورده گردیده ،قسمتهای دیگر کار جنگلکاری مانند آماده ساختن زمین ،روش وتخنیک کار ، مراقبت از جمعیت های جوان جنگلی وغیره آسان می گردد. هرگاه شرایط محیطی به خواست وخصوصیت زندگی نهالها مطابقداشته باشد ، جمعیت آنها به زودی استحکام یافته ، بالاخره به یک جنگل سالم که سطح تولیدی بلندتری را دارا می باشد ، تبدیل می گردد .
در مورد انتخاب درخت ،موضوعات دیل مد نظر گرفته می شود .اولتر از همه باید نوع ویا انواع انتخاب گردن که اهمیت اقتصادی بزرگتری را دارا باشند . ثانیآ محل غرس این انواع باید از لحاظ شرایط محیطی جوابگوی خواست وتقاضای زیست آنها باشد .در نهایت امر با تجارب محیطی ای که اگر در این زمینه صورت گرفته ویا موجود باشد ،مطابقت داشته باشد .
اهمیت اقتصادی انواع درختان جنگلی را می توان در پرتو خصوصیات بیولوژیکی وتخنیکی آنها جستجو ودریافت نمود . خصوصیات مهم بیولوژیکی یک درخت عبارت از سرعت نمو ،دیر سبزی در طول فصل نمو ،مقاومت علیه اوضاع نامناسب اقلیمی مقاومت علیه امراض وآفات وغیره بوده وخصوصیات بهتر تخنیکی آن عبارت از راست بودن ساقه ، پر بودن چوبی ، شاخه بری خود بخودی ، کیفیت بهتر چوب ، (تکسچر بهتر چوب) حائز بودن بعضی ار محصولات فرعی وغیره می باشد .
در عصر حاضر انتخاب نوع نهال برای جنگل کاری مصنوعی به اساس کیفیتهای بهتر تخنیکی وبیولوجیکی حل وفصل نشده ، بلکه در بین انواع نخست اکوتایپهای با ارزش انتخاب گردیده ومتعاقبآ در بین آنها بیوتایپهای مطلوب را جدا ومورد استفاه قرار می دهند . تنوع اکوتایپ که فورمها با ارزش اقتصادی را دز رابطه با مقاومتهای طبیعی در بر می گیرد . از اصر تغیرات شرایط جغرافیایی به جهت های افقی وعمودی (اقلیم خاک وعوارض زمین) ناشی می شود ،چه تنوع بیوتایپ که در افراد جداگانه قابل ملاحظه است ، آن نوع فورمهای با کیفیت اقتصادی را احتوا می کند که دارای ارزشهای تخنکی وبیولوژیکی باشد .
از اینکه کلیه خصوصیات بهتر تخنکی وبیولوژیکی را نمی در یک نوع واحد درخت سراغ نمود ، بنآء بهتر است پروسه انتخاب به شکل نسبی که در خلال آن مهمترین کیفیت های آنها مد نظر گرفته شود. عملی گردد . با همه حال در جریان این اصل مسئله دیگری که انواع محلی مورد استفاده قرار گیرند ویا خارجی نیز مطرح گردیده وباید مورد توجه قرار گیرند . این مورد باید از همه اولتر به انواع محلی در حالی که خصوصیات با ارزش آنها مد نظر باشد ، رجحان داده شود .
انواع وفورمهای محلی در نتیجه یک دوره ای طولانی حیات به شکل طبیعی توافق زیست نموده اگر در محلات رشد طبیعی خود مورد استفاده قرار گیرند.
نتایج مطلوبی به دست مس دهند. بعضآ ممکن است انواع خارجی ای که شرایط محیط زیست آنها به شرایط محیطی محل مورد نظر مشابه بوده حائز کیفیت بهتر باشد مورد استفاده قرار گیرد .
تشکل جمعیت نونهالان جنگلی
جنگلها از نقط نظر تشکل معمولا خالص ویا مخلوط می باشند . جنگلهای خالص به آنها اطلاق می گردد که از یک نوع درخت تشکیل گردیده باشند وجنگلهای مخلوط به آنها گفته کی شود که در تشکل آنها دو نوع درخت و یا بیشتر از آن موجود باشد. جنگلهای مخلوط وهمچنان خالص دارای یک سلسله برتریها و نواقص بوده که باید دقیقآ ارزیابی گردیده ، به اساس جنگل آینده را تشکیل می دهد تعین گردد. جنگلها نسبت اینکه دو طبقه ای ویا چند طبقه ای هستند ، در یک ساحهء واحد مقادیر بزرکتر چوبی را تولید می نمایند . گذشته از آن در بین این نوع جنگل ها درختان ساقه راست پر چوب وعاری از زخها که کیفیت تخنیکی بهتری ار دارا می باشند ، به بار آیند . جنگل های مخلوط در رابطه با تحفظ وتنظیم جریان آبها ، محافظت وبهبود کیفیت خاک امکانات بهتری دارا بوده ، بالای خاصیت فزیکی وکمیاوی آن اثر مثبت می گذارد . از اینکه مقاومت آنها در برابر امراض قارچی ، حشرات ، حریق وهمچنان شرایط ناگوار اقلیمی زادتر است . از این نگاه اهمیت دارند. نواقص جنگلهای مخلوط این است که ایجاد وتنظیم آنها به دشواری صورت گیرد. جنگلهای خالص نسبت اینکه به سهولت ایجاد ونتظیم گردیده ودر عین حال چوبهای پر حجم ساختمانی را در یک ساحهء واحد به یک فیصدی زیادتری تولید می نمایند ، نیز باید وقتآ فوقتآ مورد توجه قرار گیرند . به منظور تولید پایه ها برای استخراج معدنیات ،استحصال مواد خام فرعی ، تولید چوبهای حجیم در یک مدت کوتاه ودر موارد انواع زودرس درختان مانند فورمهای مختلف چنار وبید اغلبآ جنگلهای خالص را برتری می دهند .
در همه کشور های جهان احداث جنگلها مطابق به اهدافی که از آنها متصور است ، هم به شکل حالص وهم به شکل مخلوط صورت می گیرد ، ولی باید خاطر نشان ساخت که در شرایط کوهستانی باید به جنگلهای مخلوط رجحان داده شود .
از تذکرات فوق نتیجه گیری می شود که در مورد چگونگی تشکل جمعیت نونهالان سه موضوع ذیل یعنی اهداف اقتصادی ، شرایط محیطی وخصوصیات بیولوژیکی انواع درختان خیلی مهم بوده ، باید مورد توجه قرار گیرد .
انبوهی جمعیت نونهالان جنگلی
موضوعی انبوهی جمعیت نونهالان در رابطه به روشهای تنظیم جنگلات وهمچنان از نقطه نظر اقتصادی اهمیت فراوان دارد . زیرا سطح تولیدی جنگل ومقاومت آن در برابر امراض وآفات ، کیفیت تخنیکی چوب ، شکل ساقه وتاج ، تکرار وتداوم یکه کاریها وغیره به چگونگی انبوهی جنگل رابط مستقیم دارد .
/از تجاربی که صورت گرفته ، ثابت شده است که انبوهی زیاد ، سطح تولیدی جنگل را افزایش نمی دهد . مثلآ خیلی زیاد دیده شده است که جمعیتهای انبوهی نسبت به آنهای که انبوهی متوسط دارند ، ذخایر کمتر چوبی را دارا می باشند . در جمعیت های انبوه نسبت به اینکه ساقه های درختان آنها باریک وضعیف بوده ،یکه کاری خودبخودی که خیلی سریع می باشد برخلاف آن قطر درختان جمعیت های تنک بزرگتر بوده ولی ساقه های آنها اغلبآ زخدار وچوب آنها فاقد کیفیت بهتر تخنیکی می باشد. علاوه برآن در جمعیت های انبوه عملیات یکه کاری خیلی وقت آغاز گردیده ، زود زود تکرار می شوند که دراین صورت پروسه تنظیم وتربیه جنگل مصارف اضافی را ایجاب نموده ،محصول نهای قیمت تمام می شود .در گذشته ها برای اینکه بتواند چوب را باکیفیت بهتر تولید نمایند ،جمعیت های نونهالان را با انبوهی زیادتری ایجاد می نمودند . یعنی اینکه در هر هکتار ساحه جنگل به تعداد (50000- 100000 )نهال را غرس می نمودند ، زیرا تصور بر این بود که جنگل های انبوه فضای ساحه را بهبود بخشیده ، تحت تاثیر آن خاک جنگل به خودی خود حفاظت می گردد . درینصورت در بین این نوع جنگل ها تشکل یکه کاری خود به خودی آنها در سالهای اول عمر نظر به اوسط نموی زمانی جمعیت های نیمه انبوه کمتر بوده وتنظیم آنها ایجاب مصارف وزحمت اضافی را می نماید. بناء در اوایل قرن اخیر تایئد گردیده که محیطی وامکانات موجود اقتصادی بین 100000-200000 نهال در هر هکتار مد نظر گرفته شود . پیشرفتهای اخیری که در عرصه ساینس وتکنالوژی به وجود آمده است،در حال حاضر روی ایجاد جمعیت های تنک تآکید می نمایند . علت آن را می توان از برتریهای اقتصادی وبیولوژیکی این نوع جنگلها که ذیلآ توضیح می گردد ، ناشی دانست .
الف) برتریهای اقتصادی
1.مصارف ایجاد ونگهداری این نوع جمعیت های بین 50-100 فیصد وبعصا حتی 200 فیصد نسبت به جمعیت های انبوه کمتر محاسبه می گردد
2.در بین جمعیتهای تنک تولید چوبهای باریک کمتر گردیده وتولید چوبهای زخیم افزایش می گردد .
3.در این نوع جمعیت ها ساقه های بدون زخ (به شکل مصنوعی ) به قیمت نسبت کمتر تولید می گردد .
4. منکانیزه ساختن تاسیس ونگهداری جمعیتهای درختان به سهولت امکان پذیر می گردد .
5.تخم ونهال های اصلاح سده مورد اسفاده قرار می گیرد .
ب) برتریهای بیولوژیکی
1. بین انبوهی ونموی زمانی قطر درختان رابطه ای موجود است که در جمعیتهای تنک ازدیاد قطر را امکان می سازد .
2.پر چوبی ساقه ها وشاخه بری خود به خودی آنها نه تنها از اصر انبوهی زیاد جمعیت ها به دست می اید بلکه با استفاده از انواع اصلاح شده در جمعیتهای تنک نیز تامین گردیده می تواند
3. در صورت تطبیق تدابیر موثر جنگل کاری یک تساوی مطلوب بین انبوهی ابتدای جمعیتهای تنک وانبوهی پختگی افتصادی آنها حفظ می گردد .جمعیت های دوامدار ،موثر وحائز سطح بزرگ تولیدی که بتواند اهداف جنگل کاری در شرایط موجود محیطی واقتصادی یه نحوی مطلوب تامین نماید ، وقتی بوجود آمده می توانند که در هنگام ایجاد آنها یک انبوهی معتدل رعایت گردد .اینکه انبوهی معتدل ابتدای کدام است ودر مورد انواع مختلف درختان وشرایط جداگانه محیطی به چه شکل تثبیت می گردد، ایجاب تحقیقات ومشاهدات طولانی را می نماید ، در این زمینه تحقیقات لازم در خارج از کشور صورت گرفته که برخی از انها به ترتیب ذیل نقل می گردد.
در کشور آلمان در رابطه به انبوهی نونهالان کاج سفید (Pinus silvestris) فاصله بین نهال را 2/1×3/0 متر یعنی 27780اصله در هر هکتار برای تولید چوب های ذی قیمت و6/.0×3/1 متر یعنی 12830 اصله درهرهکتاربرای تولید چوبهای ساختمانی تثبیت نموده اند. درکشوربلجیم انبوه کمتری را دراین مورد یعنی 25/1×50/1 متر(5300) اصله نهال درهرهکتارمد نظرمیگیرند. درکشورفرانسه فاصله بین نهالهای کاج سفیدوکاج سیاه(Pinus nigra) را 3/1×5/1 متر و4444 اصله نهال درهرهکتارتعیین نمودند. درمورد سرب(Picea SPP) معمولا انبوه کمتری رامد نظرمیگیرند. درکشورالمان فاصله بین نهالهای 4 سال(2+2) 2/7×1 مترو3×1 متربالترتیب 3700 و3333 اصله درهرهکتارتعیین گردیده. درکشوربلجیم انبوه کمتری یعنی 2×2 مترویا 2500 اصله درهرهکتاررعایت میشود. درمورد بجور(Abies spp) فاصله بین نهالها به اندازه 5/1×5/1 متر یعنی 4444 اصله درهرهکتاریک انبوه مناسبی رابوجود اورده رعایت ان سفارش گردیده.
دررابطه با جمعیت های کاج سیاه که علیه فرسایش خاک ایجاد گردیده بودند، ازدونوع انبوه مختلف نخست 2/1×3/1 مترویا 6400 اصله نهال درهرهکتاروچند سال بعد 2×2 مترویا 2500 اصله درهرهکتاراستفاده گردیده است. سطح تولیدی هردوجمعیت مذکوردرجدول (1-3) نشان داده شده است.


جدول 1-3 سطح تولیدی دونوع انبوهی جمعیتهای درختان کاج سیاه
انبوهی
عمر
تعداد درختان
ارتفاع
قطر
اوسط ارزشها

درابتدا

درسال
1965
حجم عمومی
نموی زمانی
2×2
66
2500
1110
2/21
23
357متر مکعب فی هکتار
4/5متر مکعب

3/1×2/1
72
6400
1520
20
19
404متر مکعب فی هکتار
6/5متر مکعب

از جدول 1-3 توضیح می شود که اوسط نموی زمانی هر دوجمعیت تقریبآ یکسان بوده ولی تشکل سورتیمنت ها به اساس قطر وسطی قضاوت می شود، در جمعیت درختان تنک نسبتآ بهتر می باشد . بناء می توان نتیجه گیری نمود که در مورد فوق فاصله بین نهالها به اندازه 2×2 متر یک انبوهی مناسبی را تمثیل می نماید .
ب)نواقصبذر پاشی
تخمیانجاتی که به منظور بذر مورد استفاده قرار می گیرند ، اغلبآ توسط حیوانات وپرندگی مورد حمله قرار گرفته ،طور دسته جمعی نابود می گردد.
2. در حالی که شرایط مساعد باشد ،تطبیق طرز بذر افشانی می تواند ، موفیقت آمیز باشد ، ولی از ان در شرایط ناگوار ،اقلیمی مثلی که در کشور ما حکمفرما است نتایج مطلوبی به دست آورد.
3. نوجستهای که از طریق تخم به وجود می آیند در اوایل عمر خیلی ظریف بوده ، از اثر سردی ،فراستها ، تابش اشعه گرم آفتاب ، خشکی وغیره متضرر گردیده ، از بین می رود .
ج) برتریهای نهالشانی
1.میتودهای نهالشانی در مورد زیادی نسبت به طرز بذر افشانی موفقیت آمیز می باد . ز
1.میتودهای نهالشانی در موارد زیادی نسبت به طرز بذر افشانی موفیقت آمیز می باشد . زیرا نهالها در برابر شرایط ناگوار محیطی مقاومت داته ، در سال های اول عمر به سرعت نمو کرده ،جمعیتهای خوبی را ایجاد می نمایند .
2.از طریق نهالشانی طبق اهدافی که از یک جنگل متصور است ، انبوهی معتدل جمعیتها ، تنوع لازم درختان وتقسیم مساویانه آنها روی ساحه به نحوی مطلوبی بر اورده می گردد
3. چون از طریق نهالشانی انبوهی معتدل جمعیت ها براورده می شود ، بنائآ از یکه کاری زودتر وتکرار مزید آنها مثلی که در میتودهای بذر افشانی صورت می گیرد صرف نظر به عمل آید.
د) نواقص نهالشانی
1. از اینکه نهالها ب ریشه های برهنه از ساحه قوریه کشیده می شوند . بعضآ به زود ترین فرصت خشک گردیده ، نابود می شوند . گذشته از آن گاهی ساقه وپندک های ان نیز در هنگام ترانسپورت ویا غرس دوباره آنها متضرر گردیده از فیصدی چسپش انها در ساحه جنگل کاری کاسته می شود .
2. در مورد میتودهای نهالشانی معمولآ بلند ویا پائین غرس گردیده ،ریشه های آنها تغیر شکل می یابند که در این صورت از سرعت نموی آنها کاسته شده ویا اینکه در شرایط خشک محیطی حتی از بین می رود .
3. نهالشانی یک عمل بطی بوده ایجاب مراقبتهای بیشتری را می نمایند . اغلبآ نسبت قیمت گزاف نهالها غیر اقتصادی تمام می شود.
با در نظر داشت برتریها ونواقص میتودهای نهالشانی در رابطه با اینکه کدام یکی از آنها باید انتخاب گردد ،شرایط آتی مد نظر گرقته می شود .
- شرایط طبیعی ساحه جنگل کاری (اقلیم ،خاک ، عوارض زمین وغیره ).
- مشخصات بیولوژیکی انواع نهالها وشرایط اقتصادی .
با همه حال به شکل نسبی می توان خلاصه نمود که در اراضی کوهستانی ، جایی که شرایط مرطوب اقلیمی حکمفرما باشد ، باید از میتود بذر افشانی ودر نواحی هموار وخشک از میتود نهالشانی استفاده گردد.
طرزالعمل نهالشانی
به منظور ایجاد جنگلهای مصنوعی ار طرزهای مختلف نهالشانی استفاده می شود که به ترتیب آتی بررسی گردد.
1.غرس نهل در بین چقرک یکی از میتودهای قدیمی بوده نسبت به سایر میتودها نتایج خوبتری به دست می دهد . در صورتی که حفر چقرکها ذریعه دست اجرا گردد. خیلی بطی صورت گرفته ودر عین حال گران تمام می شود. از اینکه در کشور ما وسایل ماشینی برای حفر چقرکها رواج ندارد وضمنآ قوای بشری ارزانتری به این منظور در اختیار گرفته می تواند . بناء تطبیق آن از لحاظ اقتصادی قابل بحث نمی باشد. حفر چقرکها طوری صورت می گیرد که نخست ساحه ای جنگلکاری از مواد اضافی مانند سنگ ، بته ،علف وغیره پاک گردیده ، به فاصله معینی از همدیگر مطابق به سایز واندازه ای نهالها مورد غرس ذریعه وسایلی مانند بیل، کلند وکج بیل آماده می گردند . فاصله بین نهالها وقطار به اساس هدفی که از جنگل آینده متصور است. تعین می گردد. قسمی که تذکار یافت ،چقرکها به اندازه ای حجم ریشه نهل حفر می گردد، چه در کشور ما علی الخصوص در کشور کوهستانی بهتر است به عمق 80 سانتیمتر الی یک متر وعرض 60 سانتیمتر برای نهالهای(2+2،1+2 ،2+3 ) احداث گردند . به همه حال بهتر است بزرگی آن به اندازه ای باشد که ریشه نهال به راحتی بدون اینکه کج ویا قات گردد،در بین آن جاگزین گردیده بتواند . در وقت جفر چقرکها باید دقت شود خاک زنده (سطح خاک تقریبآ به عمق 20 سانتمتر ) در یک طرف چقرک وخاک متباقی آن که خاک مرده است به طرف دیگر آن ذخیره گردد. وقتی که چقرکبه ترتیب فوق آماده گردیده،نهال ها در بین آن به شکل عمودی قرار داده الی حلقه فوقانی ریشه که با ساقه ای آن پیوست است ، ذریعه خاک فوق الذکر طوری پر گرددکه خاک زنده در اطراف ریشه قرار گیرد . سعی شود که نهال به شکل نورمال یعنی یه بالا ونه پائین غرس گردد. هنگامی که نهال به این ترتیب غرس گردید، شخص ماهری آن را باید از قسمت فوقانی آن محکم گرفته ، ذریعه پاه چهار اطراف چقرک را نسبتآ آهسته که ریشه ها را متضرر نسازد ، به طرف پائین فشار دهد. تا نهال در بین آن استحکام یافته ، ذریعه باد ویا کدام عامل دیگری ریشه کن نگردد. کاملآ ضروری است که نهالها بعد از غرس بلافاصله آبیاری گردد.
2. غرس نهال در بین چاکها
احداث چاکهای عمودی ویا قایم الزاویه (شکل 1-3) به منظور غرس نهالها ذریعه آلات مخصوصی مانند کتمن،جبل نهالشانی ویابیلچه ای که به شکل فانه ساخته می شود،صورت می گیرد . در مورد باز نمودن چاکهای عمودی معمولآ از جبلهای آهنی (شکل2-3) استفاده میشود. این اله رامیتوان درزمینهای نرم به سرعت واسانی استعمال نمود، ولی سوراخهایی که به وسیله ان ایجاد میشود، کوچک وفشرده بوده، برای غرس نهالها نسبتا غیرمساعد میباشد. هنگامیکه نهال دربین ان به منظورغرس فروبرده میشود اغلبا ریشه های ان تغییرشکل داده ازسرعت نموی ان کاسته میشود. دراین طرزنهالشانی دونفرمصروف کارمیشوند، یکی ان به وسیله جبل اهنی چاکهارابازمی نماید ودونفردومی نهالهارا یکایک درچاکها فروبرده ، انها رابسته می نماید. اخیرا درمورد این نوع نهالشانی ازاحداث چاکهای قائم الزاویه که خیلی عملی ومناسب است استفاده میشود. این چاکها ذریعه کتمن که درخاک فروبرده شده وبعد ازنمودن کتمن خاک خود به خود به حالت اولی خود امده ریشه نهال را می پوشاند. ازمشا بلند نمودن ان چاکی را به زاویه 45 درجه ایجاد مینماید، احداث میگردند. نهال تقریبا به شکل مایل درچاک گذاشته شده درصورت بلند نمودن کتمن خاک خود به خود به حالت اولی خود امده ریشه نهال را میپوشاند. ازمشاهدات طولانی ای که دراین مورد صورت گرفته توضیح میشود که نهالها بعد ازیک مدت کوتاه استقامت اولی خود را بازیافته رشد ونموی ساقه تاج وریشه ان کاملا نورمال گردیده وهیچ نوع فرقی را با نهالهایی که طورعمودی غرس میشوند ظاهرنمیسازد.
شکل 1-3 غرس نهالها در بین چاکهای عمودی


شکل 2-3 جبل آهنی برای احداث چاکها


شکل 3-3 غرس نهالها در بین چاکهای مایل

وقت نهالشانی:
نهالشانی معمولآ در فصل بهار (بعد از آب شدن یخها ، بیدار شدن نهالها ) ودر فصل خزان (بعد از ریختن برگها الی یخبندان خاک ) صورت می گیرد. اگر محلی دارای زمستان گرم وعاری از برف باشد ، نهالشانی می تواند در فصل زمستان نیز اجرا شود. در صورتی که نهالها در بین خریطه های پلاستیکی تحت نموی نباتات انجام داد.
نهالشانی بهاری وخزانی دارای یک سلسله برتریهای مهم بیولوژیکی می باشد ، زیرا ریشه ها در این دو فصل سال نموی سریع داشته ، ضررهای که در وقت نهالشانی به آنها وارد آماده باشد ، آنرا به اسرع وقت ترمیم نموده ، چسپش نهال را به سهولت امکان پذیر می سازد. فصل تابستان مخصوصآ در اوقات گرم وخشک ودر مواردی که رشد سریع نباتات در جریان باشد ، برای نهالهای که با ریشه های برهنه غرس می شوند ، نا مناسب می باشد. اگر لازم باشد ، که نهالشانی در این فصل سال نیز صورت گیرد ، باید نهال ها همراه با گل آن از خاک کشیده شده وغرس گردند.
با همه حال باید خاطر نشان گردد که در شرایط کشور ما بهترین فصل نهالشانی فصل بهار بوده وباید بلافاصله بعد از تبخیر برف واب شدن یخها عملی گردد. اگر پلان نهال شانی در این فصل سال به صورت کلی عملی نگردد، باید در فصل خزان به عنوان فصل درجه دوم نهالشانی اجرا وعملی شود.
طرز العمل اذر افشانی (تخم پاشی )
احداث جنگل از طریق بذر افشانی
1.بدر افشانی مکمل (بذر افشانی آزاد) : بذر افشانی آزاد را باید در زمینهای که قبلآ قلبه وآماده گردیده باشد ، چه در مواردی که زمین قلبه وآماده نشده باشد ، بالای زمینهای ریگی وبالای برف که اغلبآ در جنوب فرانسه ویا کشور های سکندناوی اجرا می گردد، نیز نتیجه خوبتری می دهد . در کشورهای پیشرفته جهان بذر افشانی مکمل را ذریعه سیاره که 200-300 هکتار ساحه زمین را در یک ساعت تخم پاشی می نماید ، انجام می دهند .
2.بذر افشانی غیر مکمل : برای اینکه از مصارف قلبه وآماده نمودن تمام ساحه جنگل کاری جلوگیری شده ودر مقدار بذر تخم کاهیشی به عمل آمده باشد ، اخیرآ از اشکال مختلفه ای بذر افشانی غیر مکمل که به ترتیب آتی توضیح می گردند ، استفاده می شود .
الف) بذر تخم در بین خطوط شدیار: این نوع بذر افشانی در ساحات هموار ویا در ارراضی ای که میلان کمتر داشته وقلبه شده بتواند ، عملی می گردد.
در این نوع موارد خطوط شدیار که به فاصله 1-2 متر از همدیگر باز می گردند ، بستر اصلی تخم را تشکیل می دهند. تخم درختان در قسمت قاعده خط شدیار به فاصله 5/0-1 متر (در موارد تخمهای بزرگ ) ویا نسبتآ انبوه (در مورد تخم های کوچک) به وسیله دست ویا ماشین کاشت به اندازه جسامت آن ذریعه خاک مستور می گردد.
کشت تخم در بین خطوط شدیار یکی از میتودهای اقتصادی وارزان جنگلکاری بوده ، در موارد تخمهای بلوط ، چهار مغز، پسته وغیره نتایج خوبی به دست می دهد .
ب) بذر تخم در بین کردها : بذر افشانی در بین کردهای که قبلا آماده می گردند به سه شکل آزاد یعنی بذر تخم در تمام ساحه کرد، به شکل قطار در بین خطوط شدیار که در ساحه ای وسطی کرد باز می گردند ویا به شکل گروپ وار در بین 3-5 آشیانه بذری که در ساحه کرد احداث می شوند. صورت می گیرد. از اینکه در مورد طرز اولی یک مقدار زیاد تخم به مصرف رسیده ومراقبت بعدی آن نسبتآ مشکل تر می باشد،کمتر مورد تطبیق قرار می گیرد. کشت تخم به شکل قطار که در بین خطوط شدیار صورت می گیرد ، اغلبآ در مورد ایجاد زون های محافظوی وسیعآ استعمال می شود. در صورت تطبیق این میتود از مصرف تخم زیاد جلوگیری به عمل آمده ونرم کاری چهار اطراف نهالها به سهولت امکان پذیرمی گردد. بذر گروپ وار آشیانه ای نسبت اینکه نواقص زیادی را در بر داشته ، اخیرا به وسیله بذر قطار اشیانه ای تعویض گردیده است .
3. بذر تخم در بین سوراخهای کوچک : بذر تخم در بین سوراخهای کوچک خیلی اقتصادی بوده ، به سرعت اجرا می گردد. تطبیق این میتود در زیر تاج های درختان بزرگ نسبت به ساحات برهنه مساعدتر می باشد. در این صورت سوراخهای کوچک ب وسیله کتمن ویا چوب راست باز گردیده ، 2-3 دانه تخم در بین هر کدام آن فرو برده شده ، ذریعه خاک مستور می گردند. سوراخهای باید در حدود 50 سانتیمتر از همدیگر احداث گردند .
وقت بذر افشانی
اغلب انواع تخمها در فصل خزان ویا بهار کشت می شوند ولی تخمهای (پشه خانه ، ریمه وغیره ) نیز وجود دارند که در فصل تابستان همزمان بعد از پخته شدن آنها نز کشت می شوند. از اینکه قوه نامیه تخمهای متذکره الی خزان ویا بهار سال آینده حفظ شده نمی تواند وبه سدعت از بین می رود ، بناء کشت تابستانی آنها الزامی بوده باید صورت گیرد. تخمهای که می توانند بدون اجرای عملیه ستراتیفیکاسیون stratification)) نمو نمایند ، باید در بهار وآنهای که دارای قشر ضخیم اند ویا خاصیت خوابهای عمیق را دارا باشند بهتر است در خزان کشت شوند. از تجاربی که صورت گرفته ، توضیح می شود که بذر از بجور در فصل بهار وانواع پهن برگان ، مخصوصآ آنهای که دارای قشر ضخیم تر هستند ، در فصل بهار نتیجه خوبتر می دهند. باید دقت گردد که کشت یک کمی وقت تر یعنی همزمان بعد از تبخیر برفها ورفع یخ زدگی خاک صورت گیرد. البته انواعی که در برابر فراستها حساسیت دارند از این امر مستثنا می باشد.
مراقبت از بستر های بذری ونونهالان
مراقبت از بستر های بذری ونونهالان یکی از وظایف مهم جنگل کاری را تشکیل می دهند. بذر تخم ونموی بهتر آنها وهکذا غرس وچسپیدن بهتر نهالها به این معنی نیست که جمعیت های مطلوب درختان ایجاد گردیده وکار جنگل کاری به اتمام رسیده است. البه این یک آغاز بهتر کار است که باید برای چند سال آینده حفظ گردیده ومتعاقبآ بهبود یابد. جمعیت نونهالان معمولآ در ساحات برهنه که دارای شرایط ناگوار محیطی می باشند ، به وجود می آیند. در این نوع شرایط محیطی رشد ونموی آنها به تنها از اثر شرایط نا مساعد اقلیمی ، بلکه از طریق امراض وحشرات مضره نیز به اشکالاتی مواجه می گردد. در حالی که اگر تدابیر لازم برای بهبود شرایط محیطی ومجادله علیه امراض وآفات اتخاذ نگردد، ممکن است وضع کیفی آنها به مخاطره افتیده ومتعاقبآ به شکل تدریجی محو ونابود گردند. تدابیری که در رابطه با حفظ ومراقبت این نوع جمعیت ها اتخاذ گردیده می تواند عبارت اند از :
1.بهبود شرایط محیطی در داخل واطراف جمعیت های نوجستها ونونهالان .
2. حفاظت نهالها در برابر شرایط ناگوار اقلیمی .
3. پر نمودن جای خالی آن تعداد نهالهایی که از اثر امراض ویا آفات از بین رفته باشند .
بهبود شرایط محیطی جمعیت نونهالان
آماده نمودن زمین برای جنگل نخستین مرحله بهبود شرایط محیطی نهالها به شمار می رود. آماده نمودن بعدی زمین واز طریق آن تسریع رشد ونموی نهالها مرحله بعدی بهبود شرایط محیطی را تشکیل می دهد. اگر شرایط محیطی جمعیتهای نهالها کاملآ گورا می باشد ، با آنهم نمی توان بدون اتخاذ تدابیر لازم جمعیتهای با ارزش جنگلی را ایجاد نمود. چه در مواردی که شرایط طبیعی خیلی ناگوار بوده ، یعنی اینکه اگر ارارضی مورد نظر خشک ،فرسایشی ، سنگلاخی ، ریگی، جبه زار وغیره باشد، در آنصورت موضوع حفظ ومرافبت بیش از پیش جدی تر گردیده مورد توجه قرار گیرد.
بهبود شرایط محیطی جمعیتهای نونهالان معمولآ در دومرحله صورت می گیرد. در مرحله اول اتخاذ تدابیر لازم برای بهبود خاک وقسمآ میکروکلایمت الی هنگامی که تاجها تشکیل گردند. در مرحله بعدی تنظیم انبوهی نهالها الی وقتی که به عمر پختگی اقتصادی بالغ گردند. نرم کاری زمین ،تطبیق کودها ، آبیاری ، مجادله علیه علفهای هرزه از آن جمله تدابیری هستند که مثمریت خاک را بهبود می بخشد. در صورت آن وضع کیفی ورژیم آبی خاک بهتر گردیده مسئله رقابت بین علفهای هرز ونهال از بین رفته ، رشد ونموی نهالها بهبود می یابد.
نرم کاری زمین در یک سال یکبار ویا دو مرتبه معمولآ در سالهای اول عمر نهالها (1-4 سالگی ) به وسیله تراکتور ، قلبه گاوی ، ویا به وسیله بیل دستی صورت می گیرد. استعمال این نوع وسایل در رابطه به وضع توپوگرافی زمین فرق داشته ، مطابق با آن عیار ومورد استفاده قرار می گیرد. در هنگام نرم کاری زمین یک قسمت علفهای هرزه ریشه کن گردیده ، باید چیده شده ، کناره گردند . اگر مقدار علفهای هرزه مخصوصآ کبل زیاد باشد ، بهتر است یکبار قبل از نهالشانی وثانیآ بعد از آن از طریق استعمال علفکشها (هربسیدها ) از بین برده شوند. در اراضی خشک وهموار جایی که امکان آبیاری مصنوعی ممکن باشد، بهتر است به منظور تسریع رشد ونموی نهالها سالانه 3-4 بار حتی بیشتر از آن عملی گردد.


























فصل چهارم


انواع جنگلهای طبیعی افغانستان
وطرزتکثیر آنها
فرشهای درختی افغانستان به سیستم افقی وعمودی منطقه بندی گردیده است. فرشهای بته ای که در چوکات منطقه بندی افقی گنجانیده شده اند ، 6 فارمیشن (caligoneta,Halophileta,Haloxiloneta,Tamarixeta,Artemiseta,Zygophileta ) بوده که به ترتیب درجنوب وشمال وجنوب غرب افغانستان دریافت می گردند. بارندگی مناطق متذکره کمتر از 150 ملی متر اندازه گردیده ، خاکهای خشک وریگی را دارا می باشند. فرشهای درختی ای که در منطقه بندی عمودی گنجانیده شده اند، 13 طبقه را در بر می گیرد (جدول 1-4) .
این فارمیشن ها وطبقات درختان جنگلی تحت تاثیر اقلیم وشرایط مشخص اکولوژیکی پدید آمده ، برای طبقه بندی آنها به گمان اغلب از رهنمودهای برون بلانکه (braun Blanquet) که در آن از پرانسیپ نباتات غالب (dominant) پیروی می شود، استفاده گردیده است . اینکهبر پایه مطالعات عمیق اکولوژیکی استوار نیست ، برای تقسیمات تیپولوژیکی فرشهای درختی واستفاده از آن برای پلانهای مشخص احداث کافی پنداشته می شود.
قسمی که از جدول 1-4 دیده می شود ، جنگلهای صنعتی وساختمانی کشور درولایات جنوب شرق افغانستان مخصوصا پکتیا وکنرها (شکل 1-4) انتشار یافته اند.
جدول 1-4 فرشهای جنگل های افغانستان
شماره

ارتفاع از سطح بحر (متر)
بارندگی (ملیمتر)
نوعیت خاک
موقعیت
1
2
3
4
5
6
7
8
10
11
12
13

900-1200
1200-1800
1800-2800
600-800
1800-3800
580-890
850-1300
1300-2100
2100-2800
2800-3300
3000-4000
بالاتر از 4000 متر
150-250
250-400
400-600
600-1100
178-324
320-400
400-700
400-600
500-700
960-1100
1100-120
------
سطحی وسنگلاخی
-------
سطحی،خشک ومرطوب
--------
خشک- تازه
خشک – سنگلاخی
سطحی – عمیق
سطحی—عمیق
سطحی- عمیق،مرطوب
سطحی- عمیق،مرطوب
-------
---------


غرب وجنوب غرب
جنوب شرق ومرکز
غرب، جنوب وشرق
شمال،شمالشرق وشمال غرب
ننگرهار
پکتیا وکنرها
پکتیا وکنرها
پکتیا وکنرها
پکتیا، کنرها ، لغمان
پکتیا، کنرها ، لغمان
شرقی،شمالی ومرکزی

شکل 1-4 مدل جنگلهای صنعتی وساختمانی در منطقه ندهیر ولایت پکتیا






شکل 2-4 درخت لمنز به عنوان پیشتاز در یکی از جمعیت های درختان ولایت پکتیا

این جنگلها به ارتفاع 580 متر از سطح بحر که در ناحیه سواحل دریای کنر وننگرهار اقلیم نیمه استوایی کشور را تشکیل می دهد، آغاز یافته وبه ارتفاع 3300 متر از سطح بحر روی سطوح مرتفع ولایات کنر وپکتیا خاتمه می یابد. بارندگی سالانه در ناحیه نیمه استوایی مذکور بین 178-320 ملیمتر تثبیت گردیده، طوریکه این اندازه بعد از ارتفاع هر 4 الی 500 متر که همزمان با آن طبقات جنگل نیز تجدید می گردد،تغیر یافته و در کمربند فوقانی سالانه به طور اوسط به 960-1100 ملیمتر بالغ می گردد. درجه حرارت قوس نزولی داشته ، در منطقه اقلیم نیمه استوایی بین 40/18-20/21 درجه سانتیگراد ، در طبقه فوقانی ان با تنزیل دودرجه وبالاتر از آن در سه طبقه دیگر با تنزیل تقریبآ هریک پنج درجه سانتیگراد کاهش یافته ودر سرحدات بالایی جنگل به 7/1 درجه سانتیگراد پایین می آید . تغیرات اقلیمی متذکره که ناشی از وضع خاص اکولوژیکی این ناحیه می باشد . اسباب تشکیل جمعیتهای متنوع جنگلی را فراهم آورده است . جمعیتهای متذکره دارای یک پیشتاز مهم که ذریعه انواع درختان دوم بدرقه می شود،می باشد(شکل 2-4).
برای اینکه یک نظرعمومی راجع به وضع کمی وکیفی جنگلهای صنعتی وساختمانی کشور افگنده شده باشد، تقسیمات دیگر تیپولوژیکی در نواحی جنوب شرق کشور نیز صورت گرفته به اجمال آن در جداول (2-4 و2-3) پرداخته می شود.
جدول 2-4 ساحه تایپهای جداگانه جنگل در ولایات جنوب شرق کشور (به هزار هکتار)
ولایات
0
Ia
I
I /I I
I I
I I I
مجموع
کاپیسا
کابل
لغمان
کنر
ننگرهار
لوگر
پکتیا
غرنی
--
--
5/2
5/3
--
2
22
--
--
--
--
18
--
--
5/0
--
--
--
5/4
5/48
3
--
14
--
--
--
20
5/85
14
8
4
-
5/0
5/0
5/44
5/97
30
6
192
2
5/7
5/1
5/142
191
47
12
5/263
5
8
2
214
244
114
28
496
7
مجموع
30
5/18
70
131
373
690
1313

جدول 3-4 حد اقل ذخایر چوبی قابل استفاده (به هزار متر مکعب)
ولایات
Ia
I
I/II
مجموع
کاپیسا
کابل
لغمان
کنر
ننگرهار
لوگر
پکتیا
غرنی
--
--
--
4500
--
--
125
--
--
--
450
4850
300
--
1400
--
--
--
500
2137
350
200
100
--
--
--
950
5/11487
650
200
1625
--
مجموع





ارقام جداول (2-4 و3-4) در سال 1971 جمع آوری گردیده ، حروفی که در بین آنها به کار رفته اند، تایپهای آتی جنگلها را مشخص می سازد.
1.تایپ -0-ساحاتی که بالاتر ار سرحد فوقانی جنگل قرار می سارد.
2. تایپ –Ia- جنگلهایی که رشد بهتر داشتته وذخایر زیاد چوبی ر دارا می باشند.
3. تایپ-I--جنگلهای اقتصادی قابل استفاده.
4.تایپ-I/II- جنگلهای که وابسته به جنگلهای اقتصادی بوده، ولی ذخایر زیاد کمتر چوبی را دارامی باشد.
5. تایپ –II-ساحات جنگلی ای که اکنون دارای ذخایر چوبی قابل استفاده نمی باشند.
6. تایپ –III-ساحاتی که عاری از فرش درختی بوده ویا اینکه اهمیت اقتصادی کمتر دارند.
از مجموع ارقام جداول (2-4 و3-4) برمی آید که ساحه ای جنگلهای صنعتی وساختمانی کشور 1313000 هکتار وذخایر چوبی قابل استفاده آنها به 14912500 متر مکعب بالغ می گردد، از جمله ساحه ای جنگلهای متذکره به اندازه ای 444000 هکتار آن در کنرها و496000 آن در پکتیا نشان داده شده است که به ترتیب 11487500و1625000 متر مکعب چوب قابل استفاده را دارا می باشد. این ارقام نشان می دهد که هر دو ولایت در حدود 71% مجموع جنگلهای صنعتی وساختمانی کشور که بزرگترین ارقام ذخایر چوبی را نیزرا نیز دارا می باشد،تشکیل می دهند. پس به صراحت می توان تذکر نمود که ساحات متذکره تحت تاثیر مستقیم اقلیم مونسونی هند قرار داشته وبالاتر ممکن گردیده است که جنگلهای خوبی از درختان لمنز ، بجور، نشتر، جلغوزه ،بلوط،زیتون وغیره به شکل طبیعی پدید آمده ورویهمرفته توسعه وگسترش یافته اند.
ازخلال طبقه بندی درختان جنگلی وتقسیمات تیپولوجیکی آنها توضیح می شود که عوامل محیطی امکان جاگزینی یک نوع ویا انواع مختلف نباتات درختی را در ساحات مختلف جغرافیایی فراهم آورده ، زیست وحیات آنها را تضمین نموده ویا این را به محو ونیستی مواجه ساخته اند.
به همه حال جنگلهای مهم طبیعی افعانستان به صورت کل به انواع سوزنی برگان وپهن برگان از هم تفریق گردیده که اوصاف بیولوژیکی وطرز تکثیرهرکدام آن به ترتیب ذیل توضیح می شود.
الف)جنگلهای سوزنی برگان
برای ایجاد جنگلهای جدید امروز در اغلب کشورهای جهان سوزنی برگان را ترجیح می دهند . این نوع جنگلها برتریهای مزیدی را دارا می باشند. چوب آنها وضع کیفی بهتر داشته ، در صنایع چوبی وساختمان ها وسیعآ استعمال می گردد. انواع سوزنی برگان به طور اوسط چوبهای ضخیم تری را نسبت به انواع پهن برگان تولید می نمایند. پس در حالی که شرایط محیطی مانع رشدوانکشاف آنها نباشد،توصیه می شود که در موارد جنگلکاری مصنوعی ویا احیای جنگل های طبیعی به انواع سوزنی برگان ترجیح داده می شود . از جمله انواع سوزنی برگان محلی درختان لمنز،سرپ، نشتر،اوبخت وجلغوزه خیلی مهم بوده ،ایجاب می نمایند در مورد جنگلهای جدید مورد استفاده قرار گیرند. از انواع خارجی درختان کاج سفید،کاج سیاه،ناجوکه قبلا به کشورما معرفی گردیده اند، نیز نتیجه خوبتر داده ، باید در موارد ایجاد زونهای سبز،بادشکنها وجمعیت های محافظوی مورد توجه قرار گیرند . ساحه انتشار،خصوصیات بوتانیکی وطرز تکثیر هر کدام آن به ترتیب آتی توضیح می گردد.
1.درختان لمنز Cedrus deodara))
درختان لمنز به طور طبیعی در نواحی شمال وغربی همالیا،قسمتهای شمالی بلوچستان ومناطق جنوب غربی افغانستان انتشار یافته است . در کشور ما به ارتفاع 2100-2500 و2300-2800 متر از سطح بحر در ولایت پکتیا (شکل 3-4)،لغمان وننگرهار ساحات وسیعی را احتوا نموده است .
این نوع درخت رشد سریع داشته ، سطح تولیدی چوب آن قابل ملاحظه بوده،در برابر خشکی مقاومت زیاد دارد. خیلی روشنی پسند بوده ، در برابر فراستها وسردی زیاد مقاومت کمتر دارد. چوب آن که به چوب ارچه معروف است ، روغنی ،بودار ودوامدار می باشد. این درخت خیلی بزرگ گردیده ،(شکل4-4) بعضآ به ارتفاع 50 متر نیز دیده شده در کنرها جای که بارندگی تابستانی زیاد دارد،نسبت به قسمتهای جنوبی ولایت پکتیادر ساحات نسبتآ پایین تری جاگزین گردیده است .در مناطق نسبتآ پایین وخشک وبعضآ با جلغوزه مارو وکچو به شکل مخلوط در می آید . در مناطق بلند وخشک درختان اوبخت با آن همراه می شود . ودر نواحی بلند ومرطوب با درختان سرپ،بجور،کچو،تشکیل جمعیت داده است در حالی که ارتفاع منطقه بلندتر وانداره رطوبت زیاد تر می شود. جمعیتهای این درخت توسط جمعیت های سرپ منحل می شود. در جاهای که جمعیتهای آنها که هنوزهم سالم مانده ومتاثر نشده اند در فی هکتار الی 1500 متر مکعب چوب صنعتی وساختمانی را تولید می نماید. غوزه های تخم این درخت در وقت به نحو استاده قرار داشته محور آن برای سالهای متمادی روی شاخچه باقی می ماند . تخم این درخت دارای یک مقدار زیاد مواد روغنی بوده ، قوه ای نامیه خود را به سرعت از دست می دهد . تخم جدید وتازه قابلیت نموی زیادتر را دارا بوده بعضآ به 85-95% بالغ میگردد. تخمهای خوب ازقسمتهای وسطی غوزه به دست می آید.نوجستهای آن دارای 9-11 مشیمه بوده ، به سرعت نمو می نماید. انتقال نهال های قوریه به ساحه ای آزاد (ساحه جنگلکاری) باید به عمر 2+2 ویا 2+3 همراه باگل آن صورت می گیرد. درحالی که باریشه های برهنه ترانسپورت ومورد غرس قرار می گیرد، لازم است با احتیاط تام عملی شود، چه در غیر آن ریشه به اسرع وقت در برابر باد واشعه آفتاب متاثر گردیده ،عملیات جنگلکاری را به ناکامی مواجه می سازد. برای رفع این معضله بهتر است در جاهای بلند ومرطوب از بذر افشانی مستقیم استفاده گردد. در وقت نهال شانی رعایت فاصله به اندازه 5/1 ×5/2 ویا 2× 2
متر یک انبوهی مطلوب را در مورد این نوع درخت تمثیل می نماید.
2.درختان سرپ(Picea smithiana)
جنگلهای معمولآ درتمام مناطق جنگل زار افغانستان (پکتیا،کنرها،ننگرهار ولغمان) انتشار یافته اند. اهمیت اقتصادی آن بعد از لمنز در ردیف دوم قرارمی گیرد. مثل که تذکاریافت جمعیتهای این درخت در مناطق مرطوب جمعیتهای لمنز را منحل نموده ،خود به شکل خالص ویا مخلوط با انواع بجور ،نشتروکچو عرض وجود می نماید. درختان سرپ نسبت به بجور زیاد تر به طرف بالا پیش رفته ،آن رادرمناطق سرد وفقیر از بارندگی تابستانی علی الخصوص در سمت های جنوبی وغربی تحدید نموده ، به نابودی مواجه می سازد. روی محلات بهتر رشد در مناطق شمالی ومرکزی کنرها معمولآ ساقه های راست وعاری از شاخچه ها را بوجود آورده ، همراه با درختان نشتر ،بجورولمنز در فی هکتار تقریبآ هزار متر مکعب چوب ر تولید می نماید. در نواحی بلند وقسمت های غربی ولایت پکتیا ،اغلبآ شاخه ای وقامت کوتاه گردیده ،ذخایر چوبی آن در فی هکتار به 100 متر مکعب وحتی پایین تر از آن تخمین می گردد.
درخت سرپ یک درخت نیمه سایه پسند بوده در اوایل عمر باید از تابش مستقیم اشعه آفتاب نگهداری گردد وتدریجآ به آن روشنی داده شود. این درخت ریشه سطحی ای را تشکیل داده ،علیه وزش بادهای تند مقاومت ندارد درختان که به عمر 20 سال بالغ می گردند،آغاز به بار آوری نموده ،قوه نامیه تخم آنها در حدود 22-65 % تثبیت می گردد. تخم های که 18 ماه کهنه گردند قوه نامیه آنها به 25% کاهش می یابد. سالهای بهتر بارآوری معمولا بعد از 5 سال تکرارمی شود . تعداد مشیمه ای نوجستها معمولآ 8-10 عدد محاسبه می گردد.
سرپ ها به شکل موفقانه از طریق نهالشانی تکثیر می گردند. میتود بذر افشانی در رابطه به این نوع درخت نتیجه مطلوب را در بر ندارد،زیرا نوجستهای آن خیلی نازگ بوده ،در هنگام یخ زدگی خاک ریشه کن گردیده ویا اینکه از اثر تابش مستقیم اشعه آفتاب به سوختگی ساقه مواجه گردیده نابود می شوند. درسالهای اول عمر خود رشد بطی داشته رقابت آن با غلف های هرزه خیلی ضعیف می باشد. درمورد تکثیر آن غرس نهالهای 4 ساله (2+2) ویا سه ساله (2+1) نتیجه خوبتر می دهد.
3.درختان بجور(Abies spectabilis)
درخت بجور یکی ارانواع سوزنی برگ بوده ،ساحه انتشار آن درکشور ماخیلی محدود می باشد. به طرف شمال از منطقه جنگلزار کنر ندرتآ به سمت غربی آن پیش می رود . در لغمان صرف در سرحد شرقی آن منتشر گردیده است . به سمت جنوب الی منطقه جاجی ولایت پکتیا پیش رفته ومتعاقبآ متوقف می شود . جمعیتهای خالص را صرف روی ساحات کوچک بوجود آورده، اغلبآ همراه با سرپ ونشتر جمعیتهای مخلوط را تشکیل می دهد در مواضع که همراه با جمعیتهای سرپ مخلوط مانده اند، وضع وحالت بهتر داشته ، از لحاظ اندازه های حجمی حتی از سرپ پیشی می گیرد.
سوزنی برگهای این درخت بطور مجزا از هم قرار داشته ،مسطح بوده در حالی که خشک شوند ،مدت مدید روی شاخچه باقی می ماند. طولی آنها به 5/2 سانتمیتر وعرض آنها به 15/0 بالغ گردیده طوری غلو بالای شاخچها قرار می گیرند. غوزه های تخم در قسمت تحتانی نوک شاخچه های سال گذشته به شکل عمودی ومتمایل به بالا قرارمی گیرند . بعد ازریزش تخم از هم پاشیده شده ، محور آن بالای شاخچه باقی می ماند. بجور یک درخت سایه پسند بوده ، دارای ساقه راست واستوانه ای می باشد.
چوب آن ارزش بزرگ ساختمانی وصنعتی داشته ، وسیعآ مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع درخت خیلی خوب ازطریق نهالشانی تکثیرمی گردد. از بذر افشانی در رابطه با این هدف نتایج خوبی به دست نمی آید. زیرا نسبت اینکه نوجستهای آن درسالهای اول عمر رشد بطی داشته ، درفصول سرد سال ریشه کن گردیده ویا این که از اثر گرمای آفتاب به سوختگی ساقه مواجه شده ، از بین می رود.
نهالهای آن معمولآ به عمر 2+2 ویا 3+2 به فاصله ای 5/1×1 و5/1×2 متر درساحه آزاد(ساحه ای جنگل کاری ) غرس می شوند از آن نتایج مطلوب به دست می آید.
4. درختان نشتر (Pinus wallichiana)
درخت نشتر یکی از انواع سوزنی برگها بوده ، درمنتاطق جنگلزار افغانستان به نحوی بهتری توافق زیست نموده است. در نواحی مرطوب همراه لمنز ودر قسمت های گرم با سرپ وبجور جمعیتهای مخلوط را تشکیل می دهد. به شکل خالص کم ویا هرگز به نظر نمی رسد.نسبت اینکه در برابر عوامل محیطی ادعای زیادتر دارد، همراهان (سرپ،بجور ولمنز ) خود را نخست تحدید نموده وبالاخره از بین می رود. در نواحی غربی لغمان (دره النگار) که همراهی بلوط های مارو وکچو جمعیتهای مخلوط را تشکیل داده است ،سریحآ قابل ملاحظه می باشد. درخت نشتر یکی از انواع درختان سریع الرشد بوده ، درنواحی مرکزی وشمالی کنرها حتی به ارتفاع 40 متر وقطر بیش از یک متر نیز دیده شده است . سوزنی برگهای این درخت معمولآ یک ویا دو سال روی شاخچه باقی مانده ، متعاقبآ می ریزند . اکثرآ به شکل 5 تای روی دنباله ای کوتاه به هم قرار داشته ، نازک ،نرم و رنگ سبز تاریک را دارا می باشد. شکل5-4
غوزه های جوان آن اغلبآ دوتای وبعضآ سه تای در قسمت فوقانی شاخچه های جدید پائین تر از پندگ نهای پدید آمده طول آنها به یک الی یک ونیم انچ بالغ می گردد، ولی هنگام که به سر می رسد (جمعآ مدت 18 ماه ) طول آنها به 3/1 الی 5/2 انچ رسیده مدت مدیدی (بعضآ بیش از 5 سال ) روی شاخچه درهت به حالی خود باقی می ماند.
تخم ها معمولآ در قسمت قاعده ای برگهای غوزه قرار داشته ، بال دار بوده ، 1-5/1 انچ اندازه می شود. رنگ نصواری داشته ، به وسیله ای خطوط نصواری تاریک مزین می باشند، نوجستهای این نوع درخت 9-12 مشیمه ای می باشند. شاخچه های درختان جوان به شکل عمودی واز درختان مسن به شکل افقی که انجام آنها به طرف پائین متمایل می باشند، به ملاحظه می رسند. رنگ پوست ساقه های جوان سبز خاکی نما بوده، متعاقبآ به نصواری روشن عوض می گردند.
چوب آن نسبتآ سخت بوده ،وضع کیفی بهتر داشته ، درموارد ساختمانی وصنعتی استعمال می شود(شکل 5-4).
از اینکه تخم درخت نشتر دارای پوست سخت بوده ، لازم است قبل از کشت تحت عملیه ای استراتیفیکیشن قرار گیرد. تکثیر آن در ساحه ای آزاد (ساحه جنگلکاری ) به عمر2+3 سالگی به وسیله ای نهال نتیجه ای خوبتر می دهد.
5. درختان جلغوزه(Pinus gerardiana)
این نوع درخت در تمام ساحه ای جنگلزار کشور ،پائینتر از محل زیست درختان لمنز انتشار یافته است . در ارتفاعات بلند ولایت کنرها ،جایی که اوسط بارندگی تابستانی آن زیادتر می باشد، روی همرفته ذریعه انواع بلوط های مارو تعویض می گردد. در سمت وجنوب ومواضع که مقدار بارندگی کمتر دارد، نیز انتشار محدود داشته، ندرتآ به ملاحظه می رسد. خیلی زیاد بین 1800-2000 متر از سطح بحر همراه با جمعیتهای لمنز ویا پائین تر از آن وبعضآ با بلوط های مارو تشکیل جمعیت داده است .
درخت جلغوزه یک درهت میانه قد بوده ،در محلات نا مناسب نمو شکل بوته ای داشته ودر جاهای که از لحاظ شرایط رشد ونمو مساعدتر هستند ، به ارتفاع الی 20 متر بالغ می گردد. چوب آن در حالی حاضر فاقد اهمیت ساختمانی بوده ولی تخم آن که خیلی خوش مزه است ارزش بزرگ اقتصادی وغذایی دارد. درنواحی غربی ولایت لغمان وجنوب ولایت پکتیا جمعیتهای خالص ر تشکیل داده ، به منظور استفاه از تخم آنها شدیدآ حفاظت می شوند. در مورد طرز تکثیر این درخت که آیا از طریق تخم بهتر بوده ویا اینکه از طریق نهال مساعدتر می باشند ، تجارب محلی در دست نیست، باید درزمینه تحقیقات لازم صورت گیرد. باهمه حال طرزنهالشانی مطمئن تربوده، رعایت فاصله به اندازه های 2×2 ویا 3×2 برای نهالهای به عمر3+2 ویا 2+2 نتیجه قناعت بخشی درقبال خواهد داشت.
6. درختان اوبخت(Juniprus semiglobosa)
درختان اوبخت به ارتفاع 2600 مترازسطح بحر درمواضع خشک منطقه جنگلزارولایات جنوب شرق کشورانتشاریافته اند. درکنارغربی وجنوبی منطقه لمنزجمعیت های تنگ وپراکنده ای را تشکیل داده به ارتفاع 3400 متر ازسطح بحرنیز دیده میشوند. اغلبا بوته ای بوده، بعضا به 10 مترارتفاع نیزبالغ میشود. علی الاکثرهمراه جمعیت های جلغوزه ویا جمعیت های پراکنده ای لمنزبطورمخلوط درمی اید. اوبخت برای رشد نورمال خود به اقلیم معتدل وروشنی زیاد ضرورت دارد. بالای خاکهای خشک وضعیف نیز نمونموده، خشکی های دوام وحرارت های بلند را متحمل میشود.
تاج این درخت دارای شاخه های بازوپراکنده بوده، سوزن برگهای ان به شکل متقابل وخیلی نزدیک به هم قراردارند. پوست ساقه درختان جوان رنگ نصواری مایل به سرخ داشته ودراوان پیری به رنگ سرخ مایل به نصواری عوض میگردد. چوب ان سخت بوده، درکشورهای خارج برای ساختن پنسل مورد استفاده قرارمیگیرد. درزمره سوزنی برگانی که قبلا توزیع گردیدند اوبخت یگانه درخت سوزنی برگی است که خارج ازمنطقه جنگلزارجنوب شرق کشورروی ساحات وسیع درشمال افغانستان نیز انتشاریافته است. درسطوح مرتفع بالاترازسرحد فوقانی جنگلهای سرب وبجوریک نوع دیگر اوبخت بنام(Juniperus communis) که شکل بوته ای داردنیزیافت میشود. درکشورما ازچوب درخت اوبخت صرف به منظورسوخت استفاده میگردد.
7. درختان کاج سفید(Pinus silvestris)
وطن اصلی این نوع درخت براعظم اروپا بوده، بین سالهای 1330-1340 به شهرکابل معرفی گردیده است . بعضی ازدرختان ان که درحوالی بند قرغه، پارک دانشگاه کابل وتپه مرنجان غرس گردیده اند، به خوبی نمو نموده نشان میدهد که به محیط کابل توافق زیست دارد.
سوزن برگهای ان طوردوتایی روی دنباله کوتاه قرار داشته ، نوک دار به نظرمیرسد غوضه های ان شکل تخم مرغ را دارا بوده قسمت فوقانی ان نوکدار میباشد. معمولا درخزان سال دوم پخته گردیده رنگ سبزسال گذشته ان به رنگ نصواری روشن عوض میگردد. تخم ان رنگ زرد وسیاه داشته، بیضوی وبالدارمیباشد. نوجست های ان 4-7 مشیمه داشته کمان مانند، سه رخه، مسطح وعاری ازدندانه میباشد. کاج سفید یک درخت نسبتا بزرگ بوده ساقه ان راست واستوائی میباشد. تاج ان دراوان جوانی تقریبا مدوربوده، متعاقبا پهن وعریض میشود. ریشه اصلی ان عمیق درخاک فرورفته وریشه های فرعی بعضا عمیق وبرخی ازانها درسطح فوقانی خاک انتشارمی یابد. پوست ساقه نخست لشم بوده، متعاقبا ازجهت پائین به سمت بالا به کفیده گی های عمیقی منتهی میگردد. رنگ پوست ان دراوایل عمر زرد خاکستری وبعدا به زرد سرخ نما عوض میشود. درساحه ازاد به عمر 15 الی 20 سالگی ودرساحه جنگل به عمر30 الی 40 سالگی بارورگردیده ودرهر دو الی 6 سال یکبا رتخم وافرمیدهد. قوه نامیه ان درحدود 95% بوده برای مدت 3 الی 4 سال حفظ میماند. هنگامیکه درفصل بهاربذرگردد بعد ازدو الی 5 هفته نمومینماید. بند اول ساقه را به عمر سه سالگی تشکیل داده، درچند دهه اول به سرعت نمود نموده به عمر 80 سالگی به اندازه 20 الی 25 سالگی بالغ میگردد. این نوع درخت خیلی حساس نبوده، علیه برودت وگرمای شدید مقاومت دارد روشنی پسند بوده درخاکهای عمیق نرم وتازه رشد بهترمی نماید. چوب ان رنگ سرخ نصواری داشته نرم وسبک بوده درصنایع چوبی وسیعا استعمال میشود.
تکثیر ان ازطریق بذرافشانی مستقیم وهم چنان نهال شانی صورت گرفته میتواند . درصورت استفاده ازمتودنهال شانی بهتراست ازنهالهایی به عمر 2+2 ویا 3+2 استفاده گردد.
8. درختان کاج سیاه(Pinus nijera)
کاج سیاه مانند کاج سفید یکی ازدرختان معرفی شده بوده، درشهرکابل به طورمحدودی انتشاریافته است برگهای این نوع درخت دوتایی بوده روی دنباله کوتاه قرار دارد. دراز، بسیارسخت وکمی تاب خورده بوده ،سبزتاریک با نوک زردنما بنظرمیرسد. مدت 4 الی 6 سال روی شاخچه باقی می ماند. گل های مونث ان رنگ سرخ داشته وغوزه های ان عریض ومخروطی بوده، به نحوی افقی قرارمیگیرند. رنگ انها نصورای روشن می باشد . تخم این درخت شکل بیضوی داشته رنگ ان زرد روشن ، بالداروبزرگترازتخم کاج سفید میباشد. نوجست ها ی ان دارای 4 الی 10 مشیمه بوده ، رنگ سبزابی نما داشته، برگهای اولی ان نسبت به کاج سفید طویل تروسخت ترمیباشد.
کاج سیاه یک درهت میانه قد بوده ،ساقه نحیف داشته تاج آن در اوایل عمر مخروطی متعاقبآ چتری مانند می شود. ریشه های آن سطحی بوده ولی وسیعآ انتشار می یابد. پوست ساقه در اوایل جوانی لشم ونصواری سبز بوده ، متعاقبآ به کفیدگیهای عمیقی منتهی گردیده ، رنگ آن به نصواری تاریک عوض می شود. در ساحه آزاد به 15-25 سالگی ورد بین جمعیتهای اشجار جنگلی به عمر 30-40 سالگی باور گردیده ، غوزه ها در حدود 2-3سال روی شاخچه های درخت باقی می ماند. تخم آن در خزان سال دوم پخته گردیده و در ماه ثور سال سوم به زمین می افتد. قوه نامیه تخم در حدود 75% تثبیت گردیده ،قدرت نموی خود را تقریبآ 2-4 سال حفظ می نماید. در صورتی که در فصل بهار کشت شوند، نوجستهای آن بعد از 3-4 هفته ظاهر می گردند. رشد آن نسبت کاج سفید سریعتر بوده ،به عمر 100 سالگی به اندازه ای 16-17 متر بالغ می گردد. این درخت می تواند الی 600 سال عمر نموده وبه 45 متر بالغ گردد. نیاز آن به مواد غذای زمین ورطوبت خاک خیلی کمتر می باشد. بالای زمنهای کم عمق وخاک های قلوی نیز رشد ونمو می نماید. کاج سیاه یک درخت نیمه سایه پسند بوده ، حرارت های بلند را ترجیح داده ، در برابر برودتهای وحرارت های شدید حساسیت ندارد. طوفان ها وحرارت ها را به خوبی تحمل می نماید .
چوب آن رنگ سرخ نصواری داشته ، مقاوم ودارای ذخایر بزرگ ریزینی می باشد. در صورت استفاده از طرز نهالشانی بهتر است از نهالهای 2+2 ویا 2+3 استفاده گردیده ،فاصله بین نهالهای ره اندازه(5/1×3/1متر )ویا 2+2 متر رعایت گردد.
9. درختان ناجو (Pinus helepensis)
وطن اصلی این درخت نواحی بحیره مدیترانه ، سوریه وترکیه بوده ،بین سالهای 130-1340 به شهرهای کابل ، قندهار ،هرات ،جلال آباد وغیره معرفی گردیده ، درکنار جاده ها وبرخی از پارک های این ولایت غرس گردیده است . ازشکل ظاهری این درهت در کلیه مناطق متذکره معلوم می شود که شرایط محیطی آنها توافق زیست داشته ، دریک مدت کوتاهی به اندازه های بزرگ حجمی بالغ آمده است . از یک تحقیق که در موارد سرعت نمو و چگونگی توافق زیست آنها درشهر کابل صورت گرفته توضیح می شود که در شرایط بهتر نمو(شرایط آبی ) درظرف 30 سال اول عمر حتی به 13 متر ارتفاع 38 سانتمیتر قطر نیز رسیده است.
ازلحاظ خصوصیات بوتانیکی یک درخت سرما پسند بوده ، در برابر برودتهای شدید زمستانی حساسیت دارد. در شرایط خاک توقع زیاد نداشته ، بالای خاک های خشک ،ضعیف و قلوی نیز رشد می کند. در اوایل جوانی رشد سریع داشته ، درحدود 100-150 سال عمر می نماید. چوب آن دارای کیفیت متوسط بوده ، ولی غنی از مواد ریزینی می باشد. پوست آن دارای یک مقدار زیاد مواد نانینی بوده ، در حدود 25% اندازه می شود. چوب آن رنگ زرد مایل به نصواری داشته ، در صنعت موبل سازی و موارد ساختمانی وسیعآ استعمال می شود.
تکثیر آن به وسیله تخم وهمچنان نهال ها صورت گرفته می تواند . در صورت استفاده از میتودهای نهالشانی بهتر است ، نهالها به عمر 2+2 و2+3 به فاصله 3/1×5/1 ویا 2×2 متر غرس گردند.
ب) جنگلهای پهن برگان
در افغانستان یک تعداد زیاد پهن برگان وجود دارند که به شکل طبیعی ساحات وسیعی را احتوا نموده اند. این عده پهن برگان عبارت از بلوط،مارو،کچو وزنتون که در سرحدات پائین جنگلهای سوزنی برگ منطقه جنگلزار جنوب شرق کشور وسیعآ انتشار یافته اند. در خارج از منطقه جنگلزار جنوب شرق کشور انواع دیگر پهن برگان مانند : بادام وحشی ، ارغوان ، سکساول، گز وغیره نیز هستند. که به طور طبیعی ساحات وسیعی را فرا گرفته ، ارزش بزرگ اقتصادی ومحافظوی را دارا می باشد. علاوه برآن یک عده پهن برگان دیگر مانند پشه خانه ، اکاسی ، گلدار سفید ، بید روسی ، توت چنار ، سنجید که هر کدام آن به نوبه خود دارای ارزشهای جداگانه ای اقتصادی ،محافظوی وزینتی می باشد.در کشور ما به شکل طبیعی ساحه ای مشخص جغرافیای را دارا نبوده ،اغلبآ به طور طبیعی غرس وتکثیر می گردند. از اینکه تمام این انواع به نوبه خود دارای اهمیت فراوان اقتصادی واکولوژیکی می باشند ، لازم است هر کدام آن به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته ، مطابق به خصوصیات بوتانیکی وارزشهای بیولوجیکی آنها تکثیر وگسترش یابند.

1.درخت بلوط (Quercus balour)
این نوع درخت ساحات وسیعی را در سرحد پائینی منطقه جنگلزار جنوب شرق کشور احتوا نموده است . در ولایت کنرها به ارتفاع پایینتر1200 متر از سطح بحر دیده می شود ، چه در ولایت پکتیا پایینتر از 1500 متر قابل ملاحظه نمی باشد. به سمت بالا با 2300 متر از سطح بحر نیز دیده می شود. در قسمتهای بالای سطح انتشار خود همراه جلغوزه وکچو به شکل مخلوط در آمده ، طوری که در اینجا نخست توسط آنها تحدید گردیده وبالاخره منحل می شود. نسبت اینکه به طور متداوم تحت قطع وچراه موماشی قرار دارد، اغلبآ بته ای مانده ویا ا ینکه به کلی نابود گردیده است . علاوتآ تهیه ذغال که از چوب وشاخچه آن صورت می گیرد ،نیز در مورد انهدام آن رول بزرگی را بازی می نماید.
درخت بلوط یک از درختان همیشه بهار بوده ، سطح فوقانی برگ آن که عمیقآ دندانه دار است ،رنگ سبز تاریک وسطح تحتانی آن رنگ سفید را دارا می باشد. پوست تنه آن در اوایل عمر لشم بوده ،متعاقبآ به کفیدگی های عمیق منتهی می گردد. چوب آن سخن ومقاوم بوده ، ارزش بزرگ صنعتی وساختمانی را دارا می باشد. بلوط یک درخت روشنی پسند بوده ، در مقابل خشکی خیلی مقاوم می باشد. در خاکهای ضعیف ،کم عمق وسنگلاخی نیز نمو کرده می تواند . تکثیر آن به سهولت امکانپذیر بوده ،از طریق تخم نوده های کنده ای (تکثیر جسمی ) ونهالهای قوریه ای صورت می گیرد. در صورت نهالشانی ویا بذر افشانی بهتر است فاصله بین قطار 5/1متر وبین تخم ونهال 5/0 متر رعایت گردد.
3. درخت مارو(Quercus dilatata)
یکی از انواع درختان بلوط بوده به ارتفاع 2300 متر از سطح بحر در ولایات کنرها وپکتیا جمعیتهای خوبی همراه لمنز ،کچو وجلغوزه تشکیل داده است . این درخت در محلات مناسب رشد خیلی بزرگ گردیده ،طوری که به ارتفاع 40 متر نیز رسیده است. از اینکه رنگ قسمتهای آن تحتانی برگ آن نیز سبز است ،از نوع بلوط که سفید می باشد تفریق می گردد.برگ آن بیضوی دراز نما بوده ،اطراف آن عمیقآ دندانه دار می باشد . پوست ساقه آن در اوایلی عمر رنگ خاگستری مایل به زرد داشته ،متعاقبآ به خاگستری تبدیل می شود. چوب آن خیلی سخت بوده ،در مواردی زیاد از آن استفاده می شود. تخم های این درخت در خزان سال دوم پخته می شود.سالهای وافیری تخم گیری آن بعد 6-8 سال یکبار تکرار میگردد. تکثیر آن مانند بلوط از طریق بذر افشانی ،نوده های کنده ای ونهالشانی صورت گرفته ، طوری که رعایت فاصله به اندازه 5/1متر در بین قطار و4/0-6/0 متر بین تخم ویا نهال ضروری می باشد.

درخت کچو(Quercus semicarpifolia)
این درخت درسرحدات بالایی جنگلهای همیشه سبز بلوط در ولایات کنرها وپکتیاه به ارتفاع 2000-2500 متر از سطح بحر انتشار یافته است . در سرحدات پایینی همراه مارو ودر قسمت مرطوب همراه لمنز وسرپ جمعیتهای مخلوطی را تشکیل می دهد. این درخت یکی از انواع بلوطهای میانه قد بوده ، روی محلات بهتر رشد ساقه های راست وبلند وروی اراضی غیر مساعد ساقه های کوچکی را به وجود می آورد. برگهای آن شکل بیضوی داشته ،سطح فوقانی آن نقره ای می باشد. از اینجاست که از انواع دیگر بلوط ها تفریق می گردد.
پوست ساقه آن خاگستری تاریک بوده ،کفیدگی های مربع مانند را دارا می باشد. اوصاف توتانیکی آن ماننددرخت مارو بوده ، تکثیر آن نیز مانند آن صورت می گیرد.
4.درخت زیتون(Olea ferruginea)
این درخت به ارتفاع 850-1300 متر از سطح بحر در ولایت پکتیا وکنرها ساحات وسیعی رااحتوا نموده است . در سمت جنوب ولایت کنرها ، حتی به ارتفاع 1700 متر از سطح بحر نیز دریافت می شود . ساحه ای انتشار درخت زیتون از طرف پایین توسط طبقه نیمه حاره واز طرف بالا توسط طبقه بلوط احاطه گردیده است. اقلیم آن نسبت به منطقه نیمه حاره مرطوبتر بوده ،اوسط بارندگی سالانه آن به 320-400 ملیمتر بالغ می گردد.حرارت سالانه آن طور اوسط بین 16-18 درجه سانتی گراد پیشبینی می گردد. اراضی ای که در اینجا بوسیله زیتون وهمراهان آن گرگری (Reptonia buxifolia) وآقاقیا (Acacia modesta) پوشیده شده است ،اغلبآ نشیب های تند سنگلاخی را در بر گرفته ،خاک ان سطحی ،سنگ زار وخشک می باشد. در ولایت پکتیا یک تعداد زیاد درختان زیتون وحشی در دهه ای 1960 -1970 پوند گردیده نتیجه خوب نیز به دست داده است . زیتون وحشی از لحاظ اوصاف نباتی شباهت زیاد به زیتون اصلاح شده (پیوندی ) دارد،فرق آن این است که برگهای زیتون وحشی بزرگتر بوده ،رنگ قسمت تحتانی آن نسبتآ سرخ می باشد. زیتون به وسیله ای تخم وقلمه تکثیر می شوند . تخم زیتون دارای پوست سخت بوده، به مشکل نمو می کند . جوانه زدن آن یک مدت طولانی معمولآ بیش از یک سال را در بر می گیرد. از اینجاست که تخم زیتون را زیاد تر از اندازه معین آن بذر می نماید. بعد از اینکه تخم به نوجست تبدیل می شود ، نموی آن خیلی بطی بوده در ظرف یک الی دو سال آماده پیوند می شود. نهالها معمولآ در بستر اولی (قوریه ) به اساس میتود پوندک پیوند ویا شاخ پیوند اصلاح می شود. تکثیر جسمی زیتون از طریق قلمه های چوبی و یا نیمه چوبی صورت می گیرد. قلمه های چوبی از شاخه های که دو الی سه سال عمر داشته باشند وقطر شان 54/2 سانتیمتر وطول آنها 20-30 سانتمتر اندازه گردد،آماده می شوند. به منظور تشکیل سریع ریشه ها ،قلمه ها در محلول اندولبیوتاریک اسید که غلظت آن 15Pmm باشند برای 24 ساعت می گذارند ،بعدآ در براده ای مرطوب اره تحت حرارت 15-20 درجه سانتیگراد برای مدت یک ماه ذخیره می نمایند ودر وقت مناسب به غرس آنها اقدام می شود.
قلمه های چوبی از شاخه های قوی یک ساله به ضخامت 62/1 سانتی متر وطولی 15-20 سانتیمتر که در قسمت فوقانی خود دارای یک الی شش عدد باشند، تهیه می گردد. این نوع قلمه ها در شرایط مرطوب اقلیمی به خوبی جوانه زده از این جا است که در رابطه با آن از باران های ملایم مصنوعی استفاده می نمایند.
4. درخت سکساول(Haloxylon ammodendron)
درکشور ما افغانستان چهارنوع سکساول یافت می شودکه عبارتند از سکساول سیاه (Haloxylon ammodendron)،سکساول سفیدHaloxylon prrsicum) )،تاغ(Haloxylon salicornicum) وسکساول منطقه بامیان (Haloxylon multiflorum) .
سکساول سیاه مقابل نمکیات وخشکی مقاومت داشته ، در دشتهای لیلی وحیرتان در نواحی دریای آمو (درصفحات شمال کشور) توافق زیست نموده است.
خاک این ساحه ریگی بوده، اوسط بارندگی سالانه آن بین 100-250 ملیمتر اندازه می شود. شاخ وبرگ سکساول سیاه خیلی مغذی بوده ، به منظور تغذیه رمه های بز ،گوسفند وشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این درختچه ها چراگای خوبی را برای حیوانات متذکره تشکیل می دهد.
سکساول سفید نمکیات را متحمل گردیده ،مقابل خشکی مقاومت زیاد دارد. در ریگستان های جنوب غرب کشور زیست نموده ، چوب سوخت اهالی این سرزمین را فرراهم می نماید. رنگ ساقه آن سفید بوده ،ارتفاع آن به 4-5 متر بالغ می گردد. در حالی که تنه این درخت به وسیله ریگ پوسیده شود ، از هان قسمت آن ریشه های جدیدی تولید گردیده ، در جریان زیست آن مزاحمتی ایجاد نمی گردد. از اینجاست که برای استحکام ریگهای روان اهمیت قابل ملاحظه ای را دارا می باشد. اوسط بارندگی سالانه این منطقه بین 100-150 ملیمتر اندازه می شود.
سکساول تاغ بته ای است که به ارتفاع 2-3متر، در مقابل خشکی مقاومت زیاد دارد. در دشت مارگو و نواحی آب استاده سیستان دریافت می شود. این بته سریع الرشد.بودن قوه نامیه تخم آن در حدود 75%تثبیت گردیده است . ریشه آن به عمق 8-9 متر در خاک فرو می رود.
سکساول منطقه بامیان به ارتقاع 2500 متر بحر روی اراضی سنگلاخی دره ای شکاری ولایت بامیان دریافت می گردد.
تمام انواع بته های در اوایل عمر ریشه های خود را در خاک فرو برده ،رشد به ارتفاع ساقه آنها بطی می باشد. ولی هنگامی که ریشه های آنها مستحکم گردیده، نموبه ارتفاع ساقه افزایش یافته درمدت کوتاهی به اندازه های بزرگ بالغ می آید. از انیکه درخت سکساول مقابل خشکی وشرایط نا مناسب خاک (خاک های ریگی ) مقاومت دارد. بناء برای تثبیت واستحکام ریکهای روان خیلی مناسب می باشد. در این نوع موارد بهتر است از نهال های سکساول که در قوریه بین خریطه های پلاستیکی تربیه شده باشند استفاده گردد. چه بذر افشانی مستقیم آن در هم چو ساحات نسبت عدم موجودیت رطوبت کافی بارندگی های غیر منظم وترسب ریک بالای تخم ونوجستها نتیجه مطلوب را در پی ندارد. چون بته های سکساول اغلبآ در محیط زیست خود ذریعه علف ها موسوم به صرف (Aristida piñata) و بته های اسکبنل (Coligonum comosum) بدرقه میشود بناً به منظور تثبیت ریگهای روان باید علاوه بر سکساول از بته های متذکره نیز استفاده گردد.

6. در خت پسته (Pestacea vera)
نوع در خت پسته تقریباً 300 سال قبل در آسیا کشف گردیده کشورهای ترکیه ایران ، هند و افغانستان از مراکز اصلی آن به شمار می رود. جنپلهای طبیعی پسته به ارتفاع 600 الی 1800 متر از از سطح بحر ساحات وسیعی را در صفحات شمال و شمال غرب کشور احتوا نموده یک منبع مهم عایداتی را تشکیل می دهد. درخت پسته دو پایه ای بوده جنس مذکر و مونث آن بطور جداگانه به سر می برند. یک در خت مذکر برای القاح تقریباً بیست درخت مونث کافی می باشد. درختان پسته دارای ارتفاع کوتاه ( به طور اوسط 6-5 متر) بوده ، در ظرف 10-15 سال به ثمر می رسند و بیش از هزاران سال عمر می کنند. هر درخت آن به طور معمول در حدود 70 کیلوگرام پسته حاصل می دهد. در افغانستان از هر درخت به طور اوسط در حدود سه کیلو گرام حاصل می گیرند. قلمه این درخت تولید ریشه نمی کند. مغز یک پسته یک غذای خوب بوده حایز یک مقدار کافی پروتین تیلهای نباتی و مواد قندی می باشد. از اینجاست که در طبابت صنایع شیرینی سازی و سایر خوراکه بابهای وسیعاً استعمال می شود. نهال این درخت ازطریق بذر افشانی به سهولت تولید می گردد. از اینکه تخم آن پوست خیلی ضخیم دارد، لازم است قبل از بذر تحت عملیه ستراتیفیکاسیون و یا نموی قبلی (Stratification) قرار گیرد. بدین ترتیب که یک مقدار معین تخم در یک تشت آب قرار داشته بالای آن آبی که 60 درجه سانتیگیراد گرم باشد، علاوه می گردد. مقدار آب باید کافی بوده ، تا سطح تخمها را در بین تشت پوشانیده بتواند . تشت مورد نظر برای 8 ساعت در یک جای محفوظ گذاشته شده ، متعاقبآ آب آن توسط آب جدیدی که 60 درجه سانتیگراد گرم باشد،عوض می گردد. این عملیه یک بار دیگر یعنی 8 ساعت بعد تکرار گردیده ،گذاشته می شود. تا جمعآ 24 ساعت سپری گردد.دریصورت یک تعداد کافی تخم ها نیش زده، بلافاصله کشت می شوند. نهال ها ی باید به اسرع وقت (در اخیر سال اول عمر) به ساحه ای آزاد (ساحه جنگل کاری) انتقال وغرس گردند. چه درغیر آن درمسکن اولی خود (قوریه) عمیقا ریشه زده ، کشیدن وانتقال آنها به مشکلاتی مواجه می شود.نهالهای تخمی ذریعه ای میتود پندگ پیوند به آسانی اصلاح شده می تواند.
8. درهت بادام کوهی Amygdalus cammunis
درهت بادم کوهخی که در ترکیب آنها گلاب کوهی (Rosa webbiana) Fraxinus xantholoides ،ترخ(Artemesia maritime) وغیره نیز شامل می باشند، به ارتفاع 1800-2800 متر از سطح بحر در نواحی غربی،جنوبی وشرقی افغانستان انتشار یافته اند. اقلیم این مناطق مرطوب بوده ،بین 400-600 ملیمتر اندازه می شود. بارندگی سالانه اغلبآ در فصول زمستان وبهار اتفاق می افتد. خاک آن سطحی الی عمیق وخشک الی مرطوب می باشد. از اینکه عوامل محیطی برای رشد ونموی نباتات متذکره مساعد هستند، ارتفاع آنها بعضآ به 4-5 متر نیز بالغ می گردد. بعضی از انواع بادام وحشی مانند(A.oriolata, A.obrahuica)که شکل بته ای دارند (1-5/1متر) به ارتفاع 900-1200 متر از سطح بحر در شرایط نامناسب محیطی (خاکهای سطحی وسنگزار) در نواحی غربی وجنوب کشور انتشار یافته اند. بته های متذکره در حال حاضر اهمیت اقتصادی داشته ، به منظور چراه مواشی مورد می گیرند. تکثیر تمام انواع بادام وحشی به سهولت ذریعه تخم وهمچنان نهال گرفته می تواند.
8.درخت یوکلپتوس Eucalyptus camaldolensis
وطن اصلی این نوع درخت قاره استرالیا بوده ،در کشورهای دیگر جهان مخصوصآ آنهای که اقلیم استوایی ونیمه استوایی دارند. نیز دریافت می شود. در حدود 3-4 دهه قبل به تعداد 16 نوع یوکلپتوس به ولایات لغمان ،جلال آباد وکنرها معرفی گردیده که از آن جمله camaldolensis وE.golbulus وE.rudis نتیجه خوبتر داده است . اوصاف نباتی هر یکی از این انواع به ترتیب زیر توضیح می گردد.
1. یوگلپتوس کمال دولنسس : این نوع به ارتفاع 30-600 متر از سطح بحر در تمام براعظم استرالیا انتشار یافته است. در اینجا اوسط بارندگی سالانه بین 250-650 ملیمتر اندازه گردیده، موعد خشک سال بین 4-8 ماه ادامه می یابد. درجه حرارت اصغری سالانه 11 واعظمی ان 35 درجه حرارت تثبیت گردیده است.
یوکلپتوس کمال دولنسس یکی از درختان بلند قامت بوده ، به ارتفاع 50 سانتیمتر نیز دیده شده است . تنه ای آن تاب خورده بوده ، تاج ان نسبتآ تنک می باشد. پوست ساقه ای آن در اوایل لشم بوده ،متعاقبآ خشن ودرشت می شود. برگها شکل بیضوی داشته ،روی دنباله کوتاه قراردارند. این درخت در مقابل عوامل محیطی ادعای بخصوص نداشته ،در خاکهای قلوی نیز نمو نموده می تواند. در مقلا خشکی مقاومت داشته در محلاتی که بارندگی سالانه آن کمتر از 400 ملیمتر اندازه گردد. نیز نمو می نماید. چوب رنگ سرخ داشته ،مقاوم وخیلی دوامدار است . در اقلیم نیمه استوایی جنوب کشور توافق نموده ،سرعت نموی آن رصایت بخش می باشد.
2. یوکلپتوس گلابلس : وطن اصلی آن مناطق کوهستانی وکتوریا بوده ، به ارتفاع خیلی کن الی 1000 متر از سطح بحر رشد ونمو می نماید. اوسط بارندگی سالانه این مناطق بین 750-1250 ملینتر واوسط درجه حرارت اصغری آن بین 2-7 واعظمی ان بین 21-27 درجه حرارت سانتیگراد تثبیت گردیده است.
این درخت به ارتفاع بیش از 40 متر نیز رسیده است. ساقه آن راست وتاج آن غلو ومتراکم بوده ، پوست آن رنگ قهوی دارد، در قسمت قاعد تنه درشت ودر قسمت بالایی نسبتآ لشم وهموار می باشد. برگهای جوان آن سبز زرد نما بوده ،فاقد دمبرگ می باشد. ولی هنگامی که پخته می شوند، حائز دمبرگ گردیده، به طور متناوب روی شاخچه قرارمی گیرند. چوب آن رنگ زرد قهوی داشته ودوامدار می باشد. این نوع در مقابل سردی وخشک مقاومت داشته ، برودتهای منفی 10 درجه سانتیگراد تحمل می نماید. در مناطق جنوب کشور توافق داشته ، درکنار جاده ها به عنوان یک زینتی تکثیر می گردیده است .
3. یوکلپتوس رودیس : وطن اصلی این درخت براعظم استالیا بوده ، به ارتفاع الی 220 متر از سطح بحر انتشار یافه است. در اینجا اوسط بارندگی سالانه بین 450-900 ملیمتر بوده ، موعد خشک سال بیش از پنج ماه دوام